Đậu mùa khỉ (Monkeypox) là bệnh được ghi nhận lần đầu tiên vào năm 1958, trên những con khỉ được nuôi để nghiên cứu khoa học. Trường hợp bệnh đầu tiên ở người được ghi nhận vào năm 1970. Từ tháng 5/2022 đến nay, bệnh có diễn biến bất thường, lan ra nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Theo thông tin từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đến nay, đã ghi nhận hơn 73.000 ca bệnh Đậu mùa khỉ ở trên 100 quốc gia, vùng lãnh thổ; trong đó, 26 ca tử vong, tỷ lệ tử vong 0-1%). Tính đến ngày 10/11/2022, Việt Nam ghi nhận 2 ca đậu mùa khỉ, nguồn lây nhiễm được xác định là từ nước ngoài (Dubai, UAE). May mắn, cả hai ca đã xuất viện và không lây lan sang người khác.

Đậu mùa khỉ (Monkeypox) là bệnh được ghi nhận lần đầu tiên vào năm 1958, trên các đàn khỉ được nuôi để nghiên cứu. Trường hợp Đậu mùa khỉ đầu tiên ở người được ghi nhận vào năm 1970 tại Cộng hòa Dân chủ Công Gô. Sau đó, bệnh lưu hành ở khu vực Trung và Tây Phi. Các triệu chứng thường thấy là sốt, đau đầu, đau cơ, đau lưng, sưng hạch bạch huyết, ớn lạnh, mệt mỏi, phát ban có thể nhìn giống như mụn nước xuất hiện trên mặt, bên trong miệng hoặc ở các bộ phận khác của cơ thể như bàn tay, bàn chân, ngực, bộ phận sinh dục hoặc hậu môn. Thời gian ủ bệnh thường 6-13 ngày hoặc dao động từ 5-21 ngày. Biểu hiện triệu chứng có thể khác nhau tùy thuộc vào từng giai đoạn bệnh, tương tự như bệnh đậu mùa, bệnh có thể tự khỏi trong vòng 2-3 tuần.

Từ tháng 5/2022 đến nay, Đậu mùa khỉ đột nhiên có diễn biến bất thường, lan ra nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ; trong đó, có Việt Nam. Trước tình hình này, Bộ Y tế quyết định, bổ sung Đậu mùa khỉ vào danh mục các bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm B của Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm. Theo Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm, nhóm B “gồm các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có khả năng lây truyền nhanh và có thể gây tử vong gồm bệnh do virus Adeno, bệnh do virus gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người (HIV/AIDS), bạch hầu, cúm, bệnh dại, ho gà, lao phổi, sốt xuất huyết, sốt rét, sởi, bệnh tay chân miệng, thuỷ đậu…”.

Trước đó, để chủ động phòng, chống Đậu mùa khỉ ở nước ta, Bộ Y tế khuyến cáo người dân chủ động thực hiện một số biện pháp phòng bệnh như:

Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi, tốt nhất che bằng khăn vải hoặc khăn tay hoặc khăn giấy dùng một lần hoặc ống tay áo để làm giảm phát tán các dịch tiết đường hô hấp; rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn ngay sau khi ho, hắt hơi. Không khạc nhổ bừa bãi nơi công cộng.

Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn tay.

Người có triệu chứng phát ban cấp tính không rõ nguyên nhân kèm theo một hoặc nhiều triệu chứng nghi ngờ cần chủ động liên hệ với cơ sở y tế để được theo dõi, tư vấn kịp thời. Đồng thời, cần chủ động tự cách ly, tránh quan hệ tình dục.

Tránh tiếp xúc gần với người mắc bệnh đậu mùa khỉ, tránh tiếp xúc trực tiếp với những vết thương, dịch cơ thể, giọt bắn và các vật dụng, đồ dùng bị nhiễm mầm bệnh. Trong trường hợp nơi ở/nơi làm việc có người mắc hoặc nghi ngờ mắc bệnh, cần thông báo cho cơ quan y tế để được tư vấn và xử trí kịp thời, không tự ý điều trị.

Người đến các quốc gia có lưu hành dịch bệnh đậu mùa khỉ (khu vực Trung và Tây Phi), cần tránh tiếp xúc với động vật có vú (chết hoặc sống) như: động vật gặm nhấm, thú có túi, động vật linh trưởng có thể chứa virus đậu mùa khỉ. Khi quay trở về Việt Nam cần chủ động khai báo với cơ quan y tế địa phương để được tư vấn.

Đảm bảo an toàn thực phẩm; thực hiện lối sống lành mạnh, tăng cường vận động thể lực, nâng cao sức khỏe.

Tùng Anh