Sáng 29/9, tại TP.HCM, Ủy ban Xã hội của Quốc hội tiếp tục Phiên họp toàn thể lần thứ 7. Tại Phiên họp, Ủy ban thẩm tra báo cáo của Chính phủ về tình hình thực hiện Kế hoạch Phát triển kinh tế- xã hội và NSNN năm 2022; dự kiến Kế hoạch Phát triển kinh tế- xã hội và Dự toán NSNN năm 2023 lĩnh vực lao động, người có công và xã hội. 

Nhiều kết quả nổi bật

Theo báo cáo của Bộ LĐ-TB&XH, năm 2022 cả nước bước vào thực hiện Kế hoạch Phát triển kinh tế- xã hội năm với nhiều khó khăn, thách thức, nhất là những khó khăn chung toàn cầu do các hệ lụy và tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19. Tình hình quốc tế diễn biến phức tạp, nhiều vấn đề khó lường cùng khó khăn trong nước đã ảnh hưởng đến lĩnh vực lao động, người có công và xã hội. Tuy nhiên, với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, sự nỗ lực, quyết tâm và phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành, các địa phương, Việt Nam đã vượt qua khó khăn thị trường lao động dần phục hồi và đạt được mức tăng trưởng khá.

Nhiều giải pháp phục hồi thị trường lao động đã được thực hiện kịp thời, hiệu quả như các chính sách hỗ trợ người dân, DN bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19. Từ năm 2021 đến nay, trung ương và các địa phương đã dành tổng kinh phí trên 86 nghìn tỷ đồng thực hiện các chính sách hỗ trợ trên 55 triệu lượt người dân, NLĐ và khoảng 730.000 lượt người SDLĐ gặp khó khăn do dịch bệnh. Trong đó, thực hiện các chính sách theo Nghị quyết 68 của Chính phủ trên 42.000 tỷ đồng, Nghị quyết số 3 và Nghị quyết số 24 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội là hơn 41.000 tỷ đồng; hỗ trợ tiền thuê nhà cho NLĐ theo Quyết định số 08 của Thủ tướng Chính phủ trên 3.500 tỷ đồng.

Bộ LĐ-TB&XH đã triển khai nhiều giải pháp để phục hồi thị trường lao động như tập trung đảm bảo ASXH cơ bản cho NLĐ; cải thiện chất lượng nguồn nhân lực, đào tạo kỹ năng cho NLĐ để đáp ứng chuyển đổi số; phát triển hệ thống thông tin thị trường lao động, tăng cường kết nối cung- cầu lao động để sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực. Bộ cũng chỉ đạo các địa phương theo dõi chặt chẽ, nắm tình hình lao động, nhất là trong các KCN-KCX để kịp thời có phương án hỗ trợ DN tuyển dụng lao động; tổ chức các sàn giao dịch việc làm, các phiên giao dịch việc làm, hoạt động tư vấn, giới thiệu việc làm cho NLĐ nhằm khắc phục tình trạng thiếu hụt lao động cục bộ xảy ra ở một số ngành, địa phương.

Qua đó, thị trường lao động phục hồi mạnh mẽ, cơ bản các KCN-KCX, các vùng kinh tế trọng điểm đã duy trì được lực lượng lao động ổn định. Lực lượng lao động, số người đang làm việc, thu nhập bình quân tháng tăng. Công tác giải quyết việc làm gắn với nâng cao thu nhập cho NLĐ luôn được chính quyền các địa phương quan tâm thực hiện, lồng ghép các chương trình phát triển kinh tế- xã hội và đã mang lại hiệu quả tích cực.

Bộ LĐ-TB&XH uớc thực hiện năm 2022, tỷ lệ thất nghiệp của lao động trong độ tuổi khu vực thành thị dưới 4%; tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt khoảng 67%; tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ đạt 27%, đạt mục tiêu Quốc hội giao. Hoạt động đưa NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng đã dần hồi phục trở lại, dự kiến cả năm đưa khoảng 105 nghìn người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, đạt 116,6% mục tiêu Chính phủ giao.

Hiện Bộ LĐ-TB&XH tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý để thực hiện pháp luật về lao động, tiền lương, trong đó tập trung sửa đổi Luật BHXH; các chính sách BHXH, BH thất nghiệp, tiền lương, xây dựng quan hệ lao động, an toàn lao động được thực hiện đồng bộ, hiệu quả. Theo Bộ LĐ-TB&XH, ước thực hiện cả năm tỷ lệ lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH đạt khoảng 38%; tỷ lệ lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BH thất nghiệp đạt khoảng 31%, đạt mục tiêu Chính phủ giao.

Theo báo cáo của Bộ LĐ-TB&XH, đến nay chất lượng và hiệu quả giáo dục nghề nghiệp được nâng lên, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu SDLĐ của DN và thị trường lao động. Kỹ năng nghề của NLĐ được tăng cường, có thể đảm nhận nhiều vị trí công việc phức tạp mà trước đây phải do chuyên gia nước ngoài thực hiện. Ước cả năm 2022 tuyển sinh 2,43 triệu người, đạt 116% so với kế hoạch (trong đó, trình độ cao đẳng, trung cấp: 530 nghìn người; trình độ sơ cấp và các chương trình nghề nghiệp khác: 1,9 triệu người).

Phấn đấu thực hiện các mục tiêu

Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung cho biết, việc thực hiện các chỉ tiêu thuộc lĩnh vực LĐ-TB&XH năm 2022 và 9 tháng đầu năm 2022 được Lãnh đạo Bộ tham mưu Chính phủ, các chỉ tiêu đến nay cơ bản hoàn thành tốt trong bối cảnh chịu nhiều tác động lớn. Trong giai đoạn khó khăn này, điểm sáng lớn là thị trường lao động và đào tạo nghề việc giải quyết việc làm, nhất là ở các địa bàn lớn như TP.HCM, Đồng Nai, Bình Dương, ở một số địa phương có thiếu hụt lao động chỉ là cục bộ.

Đến nay, Bộ LĐ-TB&XH đã tổ chức thực hiện đồng bộ, hiệu quả các Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ về Kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội năm 2022. Các chính sách hỗ trợ người dân, DN bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19 được ban hành và triển khai thực hiện kịp thời, quyết liệt, đem lại hiệu quả rất lớn, thiết thực cho người dân. Thị trường lao động phục hồi và phát triển; các chính sách về lao động- việc làm, ASXH được triển khai đồng bộ, hiệu quả; quan tâm chăm lo đời sống người dân, NLĐ, đối tượng chính sách và đối tượng yếu thế trong xã hội. Đặc biệt là các Nghị quyết hỗ trợ NLĐ, người SDLĐ.

Tuy nhiên, bên cạnh đó Bộ LĐ-TB&XH nhìn nhận vẫn còn những tồn tại, hạn chế. Cụ thể, thị trường lao động vẫn còn bất cập, mất cân đối cung- cầu lao động cục bộ ở một số ngành, lĩnh vực và địa phương. Chất lượng lao động còn hạn chế, tỷ lệ thất nghiệp ở trong độ tuổi thanh niên cao; thông tin thị trường lao động thiếu và bị chia cắt; còn tình trạng chậm đóng BHXH. Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên còn cao (tính chung 6 tháng đầu năm tỷ lệ thất nghiệp của thành niên là 7,78%; trong đó, nam là 7,59% và nữ là 8,01%).

Một số vùng có tỷ lệ lao động làm việc trong khu vực phi chính thức cao là Trung du và miền núi phía Bắc và vùng Tây Nguyên. Một số địa phương, khu vực, ngành nghề vẫn đang xảy ra tình trạng mất cân đối cung cầu, thiếu hụt nguồn cung cục bộ, riêng trong quý I năm 2022 có xảy ra sự thiếu hụt lao động cục bộ khoảng 120.000 lao động (gần 10% so với nhu cầu tuyển dụng), cao hơn những năm trước khoảng 2-3%, chủ yếu thiếu hụt lao động phổ thông ở ngành dệt may, lắp ráp linh kiện điện tử, chế biến gỗ và một số ngành bị tác động mạnh, phải dừng hoạt động dài như du lịch, giáo dục... Còn tình trạng chậm đóng BHXH, NLĐ lạm dụng BH thất nghiệp như vừa đi làm vừa hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Dự kiến kế hoạch và dự toán NSNN năm 2023, Bộ LĐ-TB&XH phấn đấu chỉ tiêu Quốc hội giao là tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 68%; trong đó, tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp/chứng chỉ khoảng 27,5%. Tỷ lệ thất nghiệp của LLLĐ trong độ tuổi khu vực thành thị dưới 4%. Tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều giảm từ 1-1,5%. Thực hiện chỉ tiêu Chính phủ giao là đưa khoảng 110 nghìn NLĐ đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Tỷ lệ lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH khoảng 39-40%. Tỷ lệ lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BH thất nghiệp khoảng 31,5-32%.

Tại Phiên họp, các ĐBQH đã đánh giá cao những nỗ lực thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội, ASXH… Ông Đinh Ngọc Quý- Ủy viên Thường trực Ủy ban Xã hội của Quốc hội, nhận định các báo cáo được Bộ LĐ-TB&XH trình bày khá toàn diện. Trong đó, Bộ đã có sự quan tâm rất nhiều cho thị trường lao động, vì đây là một trong những mảng cần ưu tiên vì đây là xương sống, giải quyết các vấn đề ASXH, việc làm, đời sống NLĐ…

Trà Giang