Thời gian qua, BHXH các quận, huyện trên địa bàn TP.HCM đã phát hiện hàng trăm trường hợp lợi dụng chính sách để chiếm đoạt chế độ thai sản, với số tiền nhiều tỷ đồng.

Ông Phạm Việt Tiến- Giám đốc BHXH quận 1 cho biết, từ tháng 1/2020 đến nay, qua xác minh, BHXH quận đã phát hiện 95 DN với 99 trường hợp trục lợi quỹ BHXH. Ngay sau khi phát hiện, BHXH quận đã thực hiện thoái thu ở 82 DN với số tiền gần 1,7 tỷ đồng (tăng 41% so với cùng kỳ năm 2019). Một trong những chiêu trò mà các DN đã thực hiện để trục lợi quỹ BHXH là tăng lương đột ngột cho NLĐ trong thời gian mang thai.

Nhiều người lợi dụng chính sách để trục lợi chế độ thai sản (Ảnh minh họa)

Đơn cử, mới đây, BHXH quận đã tiếp nhận hồ sơ thai sản của chị N.T.M- làm việc tại Công ty B.M. Điều đáng nói, chỉ trước thời gian nghỉ thai sản 6 tháng, từ mức lương 4,5 triệu đồng cho vị trí nhân viên văn thư, chị M. đã được tăng lương “đột biến” lên 12 triệu đồng, nhằm mục đích chỉ để lấy chế độ thai sản cao trong khi các căn cứ pháp lý, hồ sơ lao động không trùng khớp.

Tương tự, tại một công ty chuyên về dịch vụ dầu khí, cơ quan BHXH cũng phát hiện một nữ nhân viên kinh doanh được tăng lương một cách đáng ngờ khi mang thai. Cụ thể, nhân viên này được tăng lương từ 5 triệu đồng lên 18 triệu đồng ngay 6 tháng trước khi nghỉ thai sản. Nhận thấy dấu hiệu bất thường, BHXH quận 1 đã tiến hành kiểm tra và được DN giải trình rằng nhân viên này mới được thăng chức trở thành Phó Giám đốc DN(?). Tuy nhiên, qua kiểm tra, đối chiếu lại các dữ liệu về tiền lương, HĐLĐ… cho thấy số liệu không khớp nhau trong báo cáo sổ sách, trong khi mức lương đóng BHXH của người đứng đầu DN này cũng chỉ là 5 triệu đồng.

Theo ông Phạm Việt Tiến, để trục lợi chính sách, một số DN trên địa bàn quận đã dùng các “chiêu trò” như: Tăng lương đột biến cho phụ nữ mang thai trong khoảng 6 tháng trước khi sinh để hưởng chế độ trợ cấp cao hơn; một số DN nhỏ hoặc DN quy mô hộ gia đình đưa người nhà đang mang thai hoặc chuẩn bị mang thai vào ký HĐLĐ để được hưởng chế độ thai sản; một số DN trước đây trốn đóng BHXH, nhưng khi NLĐ có thai mới bắt đầu đóng BHXH chỉ vừa đủ 6 tháng để hưởng chế độ...

Trên địa bàn quận Gò Vấp, sau khi phát hiện dấu hiệu bất thường trong hồ sơ thai sản, cơ quan BHXH cũng phải rất vất vả để kiểm tra, rà soát và giải thích pháp luật cho cả NLĐ và DN, sau đó sự việc mới được giải quyết…

Ông Trần Dũng Hà- Phó Giám đốc BHXH TP.HCM cho rằng, Luật BHXH còn nhiều kẽ hở để các cá nhân, DN lợi dụng. Bởi lẽ, NLĐ chỉ cần tham gia BHXH vừa đủ 6 tháng trước khi sinh thì sẽ được hưởng chế độ, trong khi thai kỳ của phụ nữ là 9 tháng. Vì vậy, nhiều nơi đã tận dụng đưa người nhà đang mang thai vào trong diện đóng BHXH của DN. Bên cạnh đó, dù chỉ đóng 32% mức lương, nhưng hưởng chế độ thai sản là 100% của 6 tháng tiền lương trước sinh cộng thêm 2 tháng lương cơ sở hỗ trợ tã, sữa. Ngoài ra, trong 6 tháng nghỉ thai sản không đóng BHXH vẫn được tính quá trình tham gia và cấp thẻ BHYT miễn phí...

Thời gian qua, BHXH TP.HCM đã rất quyết liệt xử lý nhiều trường hợp, từ thanh tra xử phạt vi phạm hành chính cho đến chuyển hồ sơ có dấu hiệu trục lợi quỹ sang cơ quan Công an để xử lý hình sự. Dù vậy, theo ghi nhận, tình trạng trục lợi chính sách theo những cách này vẫn đang âm thầm diễn ra do lợi ích mà các DN và NLĐ nhận được khá lớn.

Phạm Thọ