Bài 1

“Đi chợ online” mua GCN giả

Chỉ từ 100.000 đồng, NLĐ sẽ có một tờ giấy chứng nhận (GCN) nghỉ hưởng BHXH để được nghỉ việc hợp pháp và hưởng 75% tiền lương. Trong vai một công nhân đang có nhu cầu nghỉ việc vì lý do riêng, phóng viên Tạp chí BHXH đã dạo một vòng các trang mạng xã hội (MXH) để tìm mua loại giấy này.

Chỉ 30 phút là có “hàng”

Không khó để tìm được người mua bán GCN nghỉ hưởng BHXH trên mạng xã hội Facebook. Chỉ cần nhập từ khóa ”Giấy nghỉ ốm- giấy ra viện hưởng BHXH” là hàng loạt các page, nhóm hiện lên với rất nhiều bài rao mua- bán các loại giấy khám sức khỏe, giấy ra viện, GCN nghỉ hưởng BHXH... Truy cập trang cá nhân của một đầu nậu có nicname “Bống Tây” (SĐT 0339754336), trên trang cá nhân người này công khai nhận làm các loại giấy tờ “hợp pháp” như giấy khám sức khỏe, giấy ra viện, GCN nghỉ hưởng BHXH…

Chỉ 30 phút, phóng viên Tạp chí BHXH đã nhận được GCN nghỉ hưởng BHXH đặt mua trên mạng

Ngay sau khi đặt vấn đề cần mua GCN nghỉ hưởng BHXH, đối tượng liền hỏi: “Em mua nhiều không, cần bao nhiêu chị cũng có, càng nhiều ngày giá càng giảm...”. Với số ngày nghỉ là 1 ngày, đầu nậu đưa ra giá 100.000 đồng, còn nếu 5 ngày là 300.000 đồng. “Trước kia thì rẻ hơn, nhưng gần đây dịch làm khó hơn nên giá có tăng chút, nhưng chị bán là rẻ nhất rồi em yên tâm. Nếu sau này giới thiệu nhiều khách cho chị thì chị lại giảm giá thêm cho em”- đối tượng liên tục mồi chài.

Khi phóng viên đặt câu hỏi về việc đây là loại giấy thật hay giấy giả, nộp lên cơ quan BHXH liệu có bị phát hiện hay không? Đối tượng liền trấn an: “Em yên tâm là hàng thật nhé, giấy giả thì ai dám bán, em không tin cứ vào tường (trang Facebook cá nhân- PV) nhà chị mà xem, toàn giấy tờ thật ở các BV. Chị làm nhiều năm rồi nhưng chưa khách nào mua mà bị bên BHXH trả lại đâu. Chị làm đảm bảo chứ lừa đảo đâu mà phải sợ...”.

Sau lời khẳng định chắc nịch của đối tượng, phóng viên đã đặt mua một GCN nghỉ hưởng BHXH với số ngày nghỉ là 5 ngày với giá 300.000 đồng. Yêu cầu của đối tượng là phải đặt cọc bằng hình thức chuyển khoản nửa số tiền trên thì mới làm giấy. Sau khi nhận cọc, đối tượng yêu cầu gửi các thông tin: Mã thẻ BHYT, tên công ty đang làm việc, thời gian muốn nghỉ. Đồng thời, hỏi muốn xin giấy của BV nào, bệnh gì, địa chỉ và thời gian nhận giấy...

Chỉ 30 phút sau khi “chốt” thông tin, phóng viên đã được một shipper gọi điện giao “hàng”. Người này cho biết, nhận hàng từ một người phụ nữ trẻ tuổi có địa chỉ tại tòa nhà C4 phường Xuân Đỉnh, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội. Đưa cho anh shipper số tiền 150.000 đồng, chúng tôi đã có được tờ GCN nghỉ hưởng BHXH của BV Bạch Mai, với con dấu đỏ và chữ ký mang tên BSCK.Phạm Thị Hương Giang. Đặc biệt, còn có cả chữ ký của Giám đốc BV Bạch Mai là GS-TS.Nguyễn Quang Tuấn. Cùng với đó là kết quả chẩn đoán “Viêm dạ dày cấp/chảy máu thành dạ dày/k29 suy nhược cơ thể. Số ngày nghỉ 5.0 (ngày)”.

Tiếp tục “lượn” một vòng Facebook, trên các trang, nhóm, nhiều đối tượng công khai mời chào bán các loại giấy khám sức khỏe, giấy nghỉ ốm, bệnh án, siêu âm, nội soi, đơn thuốc, hoá đơn, GCN nghỉ hưởng BHXH, chứng nhận điều trị..... của các BV tại Hà Nội, TP.HCM, Phú Thọ, Thái Nguyên, Bắc Giang, Đồng Nai, Bắc Ninh, Hải Phòng… Nhiều đối tượng còn nhận ship “hàng” toàn quốc và tuyển cộng tác viên bán giấy online để “kiếm thêm thu nhập trong mùa dịch”.

Tất cả đều là giả mạo

Qua khảo sát tại Hà Nội, GCN nghỉ hưởng BHXH mà các đối tượng sử dụng nhiều nhất có đóng dấu giả của BV Bạch Mai, BV E, BV Nam Thăng Long, BV GTVT, BVĐK Hà Đông… Để tiếp cận NLĐ, các đối tượng thường lên các nhóm Facebook có liên quan như: Hội công nhân KCN Bắc Thăng Long, Hội công nhân KCN Quang Minh… để mời chào. Tuy nhiên, để tránh “lộ” thông tin và qua mắt các cơ quan chức năng, các đối tượng thường lập nhiều tài khoản giả mạo thông tin người khác để buôn bán giấy tờ.

Các đối tượng rao bán công khai các loại giấy tờ giả trên Facebook

Trao đổi với chúng tôi, TS.Dương Đức Hùng- Phó Giám đốc BV Bạch Mai khẳng định: “Tất cả các loại giấy khám sức khỏe hay GCN nghỉ hưởng BHXH mua bán trôi nổi trên các trang MXH đều không phải do BV cấp mà tất cả đều là giả. Tình trạng các loại giấy giả này buôn bán trên MXH đã có từ lâu, nhưng tần suất thì tùy vào mỗi thời điểm và nhu cầu của người mua”. Cũng theo TS.Hùng, hiện nay, các loại giấy tờ giả này vẫn có “đất sống”, bởi ý thức và nhận thức của người dân, trong đó có các công nhân chưa cao, dẫn đến tiếp tay cho hành vi vi phạm pháp luật. “BV đã nhiều lần gửi công văn đề nghị Công an Hà Nội và A83 (Bộ Công an) vào cuộc xác minh, xử lý. Tuy nhiên, tình trạng trên vẫn chưa được khắc phục”- TS.Hùng nói thêm.

Cũng là một trong những “khổ chủ” với nạn buôn bán giấy khám sức khỏe và GCN nghỉ hưởng BHXH trong suốt nhiều năm qua, BS.Nguyễn Anh Tuấn- Phó Giám đốc BVĐK Sóc Sơn (Hà Nội) cho biết, nhiều năm nay đã xảy ra tình trạng kẻ xấu giả mạo chữ ký và con dấu của một số bác sĩ để lừa bán những giấy tờ giả trên cho người có nhu cầu. Công an các huyện Sóc Sơn, Mê Linh, Đông Anh cũng đã phối hợp với BV xác minh làm rõ và kết luận những giấy tờ mua bán, trôi nổi trên thị trường đều là giả. “Để chấm dứt tình trạng này, các cơ quan chức năng cần mạnh tay xử lý cả người mua lẫn người bán”- BS.Tuấn nhấn mạnh.

Trong khi đó, đại diện BV GTVT cũng cho biết, thời gian qua, BV này nhận được nhiều công văn của các đơn vị như: Công an, Viện Kiểm sát các quận, huyện trên địa bàn Hà Nội và một số tỉnh lân cận đề nghị xác minh tính xác thực của các loại giấy tờ liên quan đến sức khỏe (GCN sức khỏe để đi học, đi làm việc, cấp mới hoặc đổi bằng lái xe; giấy ra viện, GCN nằm viện, GCN nghỉ hưởng BHXH...). Qua xác minh, BV khẳng định các giấy tờ đó đều là giấy tờ giả do người dân mua trôi nổi trên thị trường.

Hoài Anh

Để ngăn chặn, phòng ngừa, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHXH Việt Nam đã có nhiều văn bản chỉ đạo BHXH các địa phương tăng cường công tác giám sát, kiểm tra, thanh tra việc cấp GCN tại các cơ sở KCB đã cấp, các GCN có dấu hiệu bất thường. Thông qua việc đối soát dữ liệu trên Hệ thống thông tin giám định BHYT, kết nối liên thông dữ liệu giữa các cơ sở KCB và cơ quan BHXH đã kịp thời phát hiện, ngăn chặn các trường hợp cố tình trục lợi bằng hình thức dùng GCN nghỉ hưởng BHXH giả mạo.