Bộ Y tế vừa ra Quyết định 1462/QĐ-BYT về việc Phê duyệt Kế hoạch sử dụng vắc-xin cúm mùa cho nhân viên y tế tại một số tỉnh, thành phố giai đoạn 2021-2023. Trong đó, năm 2021, đặt mục tiêu ít nhất 90% nhân viên y tế tại các cơ sở y tế công lập và các cơ sở y tế khác tại 24 tỉnh, thành phố được tiêm vắc-xin cúm mùa với khoảng 136.000 liều.

Cúm mùa là bệnh lây truyền qua đường hô hấp cấp tính do nhiễm virus với biểu hiện như sổ mũi, đau họng và ho. Bệnh có thể xảy ra dưới nhiều mức độ như đại dịch, dịch, dịch nhỏ địa phương và các trường hợp tản phát. Các vi rút gây bệnh cúm mùa thường gặp là cúm A/H1N1, cúm A/H3N2 và cúm B. Hàng năm, trên thế giới có khoảng 20-30% trẻ em và 5-10% người lớn mắc bệnh cúm; trung bình các vụ dịch cúm gây bệnh cho khoảng 500-800 triệu người/năm, trong đó, khoảng 5 triệu trường hợp bị bệnh cúm nặng và 290.000-650.000 trường hợp tử vong.

Trong hơn 60 năm qua, nhiều loại vắc-xin cúm đã được sử dụng. Các loại vắc-xin cúm mùa sử dụng hiện nay là vắc-xin tam liên, an toàn, có hiệu quả phòng các thể nhẹ và nặng của cúm, tỷ lệ bảo vệ của vắc-xin là 70-90%. Với người già, vắc-xin cúm làm giảm 60% tỷ lệ mắc bệnh và giảm 70-80% tỷ lệ tử vong có liên quan đến cúm. Việc sử dụng vắc-xin cúm là biện pháp dự phòng hiệu quả làm giảm 89% nguy cơ lây nhiễm cúm ở người khỏe mạnh; 78% số ngày nghỉ việc ở người có độ tuổi làm việc; giảm 57% nguy cơ nhập viện, 67% nguy cơ tử vong ở tuổi già; giảm 85% nguy cơ bị hội chứng cúm và giảm 41% nguy cơ nhiễm khuẩn hô hấp ở trẻ em.

Việt Nam là một trong những điểm nóng trong khu vực về bệnh cúm, bao gồm cả cúm mùa; hằng năm, ghi nhận 1,6-1,8 triệu trường hợp mắc hội chứng cúm. Tuy nhiên, tại Việt Nam, vắc-xin cúm mùa chưa được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng mà được sử dụng trong tiêm chủng dịch vụ, bao gồm các vắc-xin nhập khẩu được cấp phép lưu hành tại Việt Nam như Vaxigrip (Sanofi Pasteur), Influvac (Abbott) và GC Flu (Green Cross). Trung bình mỗi năm trong giai đoạn 2016-2020, khoảng 600.000 liều vắc xin được sử dụng, số vắc xin cúm trong những năm gần đây có xu hướng tăng mạnh, với khoảng 2 triệu liều được sử dụng (2019-2020). Viện Vắc-xin và sinh phẩm y tế (IVAC) với sự hỗ trợ của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã nghiên cứu sản xuất thành công vắc-xin cúm mùa IVACFLU-S, đây là vắc-xin cúm mùa bất hoạt tam liên (phòng 3 chủng cúm A/H1N1, A/H3N2 và B). Vắc-xin này đã được cấp số đăng ký lưu hành tại Việt Nam từ năm 2019; theo nhà sản xuất, số lượng vắc-xin cúm đã được sử dụng khoảng 130.000 liều/năm.

Nhóm nhân viên y tế là một trong số các nhóm đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cúm cao nhất do thường xuyên tiếp xúc với bệnh nhân mắc bệnh cúm và cũng là một trong những mắt xích liên quan đến việc lây truyền virus cúm sang nhóm bệnh nhân được họ chăm sóc, điều trị. Vì vậy, Kế hoạch sử dụng vắc-xin cúm mùa cho nhân viên y tế tại một số tỉnh, thành phố giai đoạn 2021-2023 của Bộ Y tế đặt mục tiêu nhân viên y tế tại các cơ sở y tế công lập và các cơ sở y tế khác tại 24 tỉnh, thành phố được tiêm vắc-xin cúm mùa năm 2021, đạt tỷ lệ trên 90%; nhân viên y tế tại các cơ sở y tế công lập và các cơ sở y tế khác tại 30 tỉnh, thành phố được tiêm vắc xin cúm mùa năm 2022, đạt tỷ lệ trên 90%; nhân viên y tế tại các cơ sở y tế công lập và các cơ sở y tế khác tại 35 tỉnh, thành phố được tiêm vắc-xin cúm mùa năm 2023, đạt tỷ lệ trên 90%.

Tổng số vắc-xin dự kiến khoảng 617.200 liều; trong đó, năm 2021 sử dụng khoảng 136.000 liều do PIVI hỗ trợ; năm 2022 sử dụng khoảng 215.900 liều, năm 2023 khoảng 265.300 liều, một phần do PIVI hỗ trợ, một phần do Việt Nam chi trả. Đối tượng là nhân viên y tế bao gồm cán bộ, công chức, viên chức, người lao động làm việc tại các cơ sở y tế công lập và các cơ sở y tế khác đang hoạt động trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ y tế dự phòng và KCB, trừ nhân viên y tế đã tiêm vắc xin cúm mùa trong thời gian 01 tháng trước khi triển khai Kế hoạch. 24 tỉnh, thành phố đã triển khai năm 2020 bao gồm Hải Phòng, Quảng Ninh, Lạng Sơn, Lào Cai, Bắc Ninh, Bắc Giang, Thanh Hóa, Nghệ An, Vĩnh Phúc, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Thừa Thiên Huế, Quảng Bình, Quảng Trị, Đắk Lắk, Kon Tum, Gia Lai, Cần Thơ, Bà Rịa - Vũng Tàu, Kiên Giang, Long An, Tây Ninh, Đồng Tháp, An Giang.

Tùng Anh