Nhằm nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của các vấn đề dân số, Ngày Dân số thế giới năm 2023 được tổ chức với chủ đề “Phát huy sức mạnh của bình đẳng giới: Nâng cao tiếng nói của phụ nữ và trẻ em gái để giải phóng tiềm năng vô hạn của thế giới chúng ta”.

Theo đó, Ngày Dân số Thế giới năm 2023 sẽ bao gồm 4 thông điệp chính: Chúng ta phải thúc đẩy bình đẳng giới để tạo ra một thế giới vốn với những tiềm năng vô hạn được công bằng, có khả năng chống chịu và bền vững hơn; Bất bình đẳng giới là có hại và vi phạm các quyền và sự lựa chọn của phụ nữ và trẻ em gái; những điều phụ nữ và trẻ em gái mong muốn có ý nghĩa rất quan trọng dù ở bất cứ đâu- trong bối cảnh phát triển hay khủng hoảng nhân đạo, trực tuyến hay ngoại tuyến; đầu tư vào bình đẳng giới hôm nay là đầu tư cho tương lai chung của chúng ta.

Về thông điệp thứ nhất "Chúng ta phải thúc đẩy bình đẳng giới để tạo ra một thế giới vốn với những tiềm năng vô hạn được công bằng, có khả năng chống chịu và bền vững hơn": Xã hội và cộng đồng sẽ mạnh mẽ và lành mạnh hơn khi phụ nữ và trẻ em gái được quyền quyết định về việc lập gia đình và thời điểm kết hôn theo mong muốn của mình. Sức sáng tạo, sự khéo léo, nguồn lực và sức mạnh của một nửa dân số trên hành tinh của chúng ta là cơ sở quan trọng để giải quyết các thách thức về nhân khẩu học và các thách thức khác đang đe dọa tương lai của chúng ta, trong đó có biến đổi khí hậu và xung đột. Phụ nữ đóng vai trò quan trọng tạo sự đồng thuận và kiến tạo hòa bình ở mọi cấp độ.

Về thông điệp thứ hai "Bất bình đẳng giới là có hại và vi phạm các quyền và sự lựa chọn của phụ nữ và trẻ em gái": Bất bình đẳng giới làm cho phụ nữ và trẻ em gái không được đến trường, không có việc làm và không được đảm nhận những vị trí lãnh đạo; hiện chỉ có 6 quốc gia có đại diện nữ giới ngang bằng với nam giới trong quốc hội. Bất bình đẳng giới hạn chế nỗ lực cá nhân và khả năng ra quyết định về sức khỏe và đời sống tình dục và sinh sản của người phụ nữ và thường dẫn đến sự khác biệt giữa mong muốn và thực tế sinh sản của người phụ nữ. Bất bình đẳng giới cũng làm trầm trọng nguy cơ phụ nữ và trẻ em gái bị tổn thương do bạo lực và các thực hành có hại; cũng như tăng nguy cơ tử vong khi mang thai và sinh đẻ do những nguyên nhân có thể ngăn ngừa được, với thực trạng là cứ mỗi hai phút lại có một phụ nữ tử vong khi mang thai hay trong khi sinh đẻ.

Về thông điệp thứ ba "Những điều phụ nữ và trẻ em gái mong muốn có ý nghĩa rất quan trọng dù ở bất cứ đâu- trong bối cảnh phát triển hay khủng hoảng nhân đạo, trực tuyến hay ngoại tuyến": Tăng cường bình đẳng giới đòi hỏi chúng ta cần lắng nghe tiếng nói của phụ nữ, trẻ em gái và những người yếu thế để hiểu những thách thức mà họ phải đối mặt khi họ hiện thực hóa ước mơ hay tiềm năng của mình. Rất phổ biến thực trạng là những rào cản và khó khăn về kinh tế (liên quan đến giới) đối với sức khỏe sinh sản và sức khỏe tình dục và quyền của phụ nữ, bao gồm cả việc không có các biện pháp tránh thai đang ngăn cản phụ nữ tạo dựng một gia đình mà họ mong muốn. Đó là các thí dụ về vi phạm quyền tự quyết cơ thể của người phụ nữ và vấn đề này đe dọa tương lai toàn cầu chung của chúng ta. Các chính phủ phải thúc đẩy các quyền của phụ nữ và trẻ em gái và khả năng tự đưa ra quyết định của mình thông qua luật pháp nhằm đảm bảo sự bao trùm toàn diện và khả năng chống chịu của dân số toàn cầu.

Về thông điệp thứ tư "Đầu tư vào bình đẳng giới hôm nay là đầu tư cho tương lai chung của chúng ta": Trao quyền cho phụ nữ và trẻ em gái để họ thực hiện các quyền và đưa ra các quyết định, đặc biệt liên quan đến quyền tự quyết về cơ thể, sẽ góp phần tạo dựng một thế giới tốt đẹp hơn. Đó là một thế giới mà người dân có thể sống một cuộc sống không bị bạo lực và có thể phát huy đầy đủ tiềm năng cá nhân. Quyền của phụ nữ cũng là quyền con người; vì vậy tăng cường bình đẳng giới là các biện pháp cần thiết để đảm bảo thực thi quyền con người ở mức độ cao nhất có thể. Theo Ngân hàng Thế giới, thu hẹp khoảng cách giới trong việc làm có thể làm tăng tỷ lệ GDP đầu người trong tương lai lên trung bình 20%.

Theo số liệu của Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA), hiện nay phụ nữ và trẻ em gái chiếm 49,7% dân số toàn cầu, nhưng những mong muốn của họ về cuộc sống, gia đình và việc làm vẫn bị bỏ qua khi bàn về các vấn đề nhân khẩu học và quyền của họ vẫn bị vi phạm trong các chính sách về dân số. Điều này đã tạo ra một thế giới đang loại trừ, bỏ qua và hạn chế tiềm năng của mỗi cá nhân trên thế giới. Nó sẽ làm cho không chỉ riêng phụ nữ và trẻ em gái không được hưởng một tương lai thịnh vượng, hòa bình và bền vững hơn.

Nguồn gốc của vấn đề này chính là bất bình đẳng giới. Khắp nơi trên thế giới sự bất công phổ biến này đã làm cho phụ nữ và trẻ em gái không được đi học, không có việc làm và không giữ vị trí lãnh đạo; hạn chế những nỗ lực cá nhân và khả năng ra quyết định về sức khỏe, đời sống tình dục và sinh sản của họ; cũng như làm tăng nguy cơ dễ bị tổn thương do bạo lực, những thực hành có hại và tử vong mẹ do những nguyên nhân hoàn toàn có thể ngăn chặn được. Nhưng có lẽ, điều quan trọng nhất là bất bình đẳng giới đã ngăn cản thế giới đặt ra các câu hỏi hay quan tâm đến những gì mà phụ nữ và trẻ em gái mong muốn.

Do đó, UNFPA nhấn mạnh, những mong muốn của phụ nữ và trẻ em gái là quan trọng và UNFPA quan tâm đến những mong muốn đó. “Khi phụ nữ và trẻ em gái được xã hội trao quyền tự chủ về cuộc sống và cơ thể của mình, họ và gia đình của họ sẽ thành đạt. Và, kết quả là chúng ta sẽ tạo ra một thế giới tốt đẹp, bao trùm và được trang bị tốt hơn để có thể giải quyết bất cứ những thay đổi và thách thức nhân khẩu học nào trong tương lai”- Báo cáo Tình trạng Dân số năm 2023 của UNFPA nhấn mạnh.

Ngày Dân số Thế giới năm 2023 cũng nhấn mạnh sự cần thiết thúc đẩy bình đẳng giới để tạo điều kiện thực hiện những giấc mơ của 8 tỷ người. Quá trình này cần bắt đầu từ việc lắng nghe tiếng nói của phụ nữ, trẻ em gái và những người yếu thế, xây dựng luật pháp và chính sách để có thể giúp họ thực hiện các quyền của mình và đưa ra các quyết định đúng đắn.

T.Hà