Theo số liệu của Ngân hàng Thế giới (WB), năm 2018, ước tính có khoảng 41,9% dân số Mexico sống ở mức nghèo hoặc nghèo cùng cực. Người khuyết tật chiếm 7,5% dân số, phần lớn bị khuyết tật về vận động (chân, tay) hoặc thị giác. Khuyết tật về nhận thức và ngôn ngữ lần lượt chiếm 16,13% và 4,87% tổng số người khuyết tật.

Trong nhiều thập kỷ, Mexico dẫn đầu việc thúc đẩy quyền của người khuyết tật trong khu vực Bắc Mỹ. Năm 2011, Mexico ban hành Luật Hòa nhập Người khuyết tật (LGPID) nhằm thúc đẩy, bảo vệ và đảm bảo quyền con người đối với người khuyết tật, giúp họ hòa nhập và có cơ hội bình đẳng với mọi người trong xã hội. Chính phủ cũng giành chuyên mục riêng trên Cổng Thông tin việc làm quốc gia để hỗ trợ tìm việc làm cho người khuyết tật. Tính đến năm 2011, 47,2% số người khuyết tật có việc làm, song vẫn có 11,3% sống trong cảnh đói nghèo.

Hệ thống giáo dục của Mexico yêu cầu tất cả giáo viên phải có chứng chỉ hoặc tham gia các khóa/lớp đào tạo để giảng dạy cho học sinh khuyết tật và có nhu cầu đặc biệt. Hai Chương trình giáo dục Unidades de Servicios de Apoyo a la Educacion Regular (USAER), Centros de Atencion Multiple (CAM) được thiết kế riêng cho cho học sinh khuyết tật và có nhu cầu đặc biệt; trong đó, CAM dành cho học sinh khuyết tật không thể đến lớp học, USAER dành cho học sinh khuyết tật nhẹ hơn, có thể đến trường. Tính đến năm 2011, đã có 2.400 sinh viên theo học CAM và 3.700 sinh viên theo học USAER tại khoảng 28.000 trường học trên khắp Mexico.

Bên cạnh đó, cuộc chiến chống đói nghèo nói chung, chống đói nghèo ở người khuyết tật nói riêng, cũng được coi trọng. Tuy nhiên, do đại dịch Covid-19, nhiều thành tựu đã bị trì hoãn. Trước khi Covid-19 xảy ra, tỷ lệ thất nghiệp ở Mexico ở mức 3,44% (tháng 1/2019); đến tháng 1/2021, đã tăng lên 4,47%. Thất nghiệp ảnh hưởng nặng nề nhất đến khu vực nông thôn. Để hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng bởi đại dịch, Chính phủ Mexico đã thiết kế một số gói hỗ trợ tiền mặt; chi trả trước lương hưu xã hội cho người cao tuổi; tăng các khoản vay tín dụng ưu đãi cho cá nhân, DN; tạm dừng chi tiêu từ ngân sách Chính phủ, ngoại trừ các chương trình ASXH và các dự án cơ sở hạ tầng lớn.

Ngoài ra, khởi động Chương trình xã hội CONTIGO, Oportunidades để hỗ trợ tài chính cho đối tượng người nghèo. CONTIGO cung cấp các sản phẩm tài chính cho người thiếu khả năng tiếp cận với các ngân hàng chính thức; cung cấp các khoản vay và kế hoạch trả nợ, giúp người nghèo quản lý tài chính. Oportunidades hoạt động tương tự CONTIGO, có trách nhiệm làm tăng tỷ lệ đi học, sức khỏe dinh dưỡng và chăm sóc sức khỏe cho học sinh. Chương trình sẽ trao tiền mặt trực tiếp cho các hộ gia đình, khuyến khích phụ huynh tiếp tục cho con em họ đi học và chăm sóc sức khỏe tại bệnh viện, trạm y tế; giảm bớt gánh nặng về chi phí lương thực, thực phẩm và cho phép họ có khoản đầu tư tài chính để có một tương lai tốt hơn. Như vậy, trước và trong đại dịch Covid-19, cuộc chiến với khuyết tật và nghèo đói ở Mexico vẫn luôn tiếp diễn. Hy vọng rằng các chương trình ASXH của Chính phủ Mexico sẽ đảm bảo tất cả công dân quốc gia này đều được đối xử công bằng và có cơ hội để vươn lên thoát khỏi đói nghèo.

Tùng Anh (Theo Sal Huizar)