Trong các thuốc bảo vệ sức khoẻ hay bị lạm dụng, có nhóm thuốc “bổ não” rất hay được kê đơn. Thậm chí, một số người không đi khám bệnh, nhưng nghe theo mách bảo, giới thiệu của bạn bè, người thân… đã không tiếc tiền để mua các loại thuốc này. Tuy nhiên, việc sử dụng các thuốc nhóm này không nên tuỳ tiện và cần tuân theo chỉ định của thầy thuốc. Người sử dụng thuốc cũng nên có kiến thức nhất định về các thuốc được gọi là “bổ não” để sử dụng có hiệu quả và tránh các tác dụng không mong muốn.

Não bộ kiểm soát và điều khiển mọi hoạt động của cơ thể. Tuy nhiên, những áp lực trong cuộc sống hiện đại khiến cho nhiều người bị căng thẳng thần kinh, dẫn đến hoạt động của não bộ bị ảnh hưởng. Việc sử dụng các thuốc hoạt hoá não bộ, tăng cường khả năng tuần hoàn máu lên não, giảm các triệu chứng rối loạn tiền đình… đang được khá nhiều người quan tâm.

Những thuốc sau đây hay được sử dụng:

- Cinnarizine: Là thuốc điều trị rối loạn tiền đình, giúp tăng cường lượng oxy ở trên não, giảm hoạt tính co mạch để làm tăng cường vận chuyển máu bổ sung cho hoạt động của não bộ. Thuốc cũng hay được dùng cho người bị say tàu xe. Tuy nhiên, khi sử dụng các loại thuốc này, bạn sẽ gặp một số tác dụng phụ như đau nhức ở vùng thượng vị, rối loạn tiêu hóa, nhất là thuốc này được lưu ý không nên sử dụng cho người cao tuổi trong thời gian dài. Cần lưu ý liều lượng và thời gian khi dùng thuốc Cinnarizine để tránh những tác dụng phụ không mong muốn.

- Cerebrolysin: Có tác dụng điều hòa chức năng của các tế bào thần kinh, giúp cho việc vận chuyển máu bổ sung cho não diễn ra bình thường không bị trì trệ, tăng cường tập trung trí nhớ cho những người hay quên hay thiếu tập trung khi học tập, làm việc. Cerebrolysin là thuốc được dùng cho những bệnh nhân bị tai biến mạch máu não, rối loạn trí nhớ, rối loạn độ tập trung, sa sút trí tuệ do thoái hóa hoặc bệnh mạch máu hoặc phối hợp, bao gồm cả bệnh Alzheimer. Thuốc này thường dùng với dạng thuốc tiêm và phải có chỉ định của thầy thuốc, không được tự ý sử dụng nếu không có các phương tiện hỗ trợ cấp cứu khi sử dụng thuốc tiêm để tránh tai biến không mong muốn.

- Citicoline: Thuộc nhóm thuốc hướng tâm thần, là một trong những thành phần được sử dụng trong nhiều loại thuốc dành cho não bộ với khả năng chống tổn thương não, tăng cường chức năng dẫn truyền thần kinh của não bộ, nên giúp tăng cường trí nhớ, kích sinh tổng hợp Phospholipid trên màng tế bào thần kinh. Thuốc được bào chế với khá nhiều dạng như dung dịch tiêm hoặc uống, viên nén, viên nang mềm…

- Piracetam: Tác động trên não bộ và hệ thần kinh, có tác dụng bảo vệ chống lại tình trạng thiếu oxy ở các cơ quan này. Thuốc này làm phục hồi những tổn thương ở não bộ, giúp não tăng cường hoạt động ghi nhớ, tập trung khi học tập, làm việc. Ngoài ra, còn giúp giảm các tình trạng hoa mắt, chóng mặt… do một số vấn đề liên quan đến thần kinh gây ra. Trên thị trường, các chế phẩm chứa Piracetam rất đa dạng, với nhiều dạng bào chế và hàm lượng khác nhau: Dạng viên nén hoặc viên nang hàm lượng 400mg và 800mg, dạng dung dịch uống 40mg/ml, 200mg/ml và dung dịch tiêm 200mg/ml…

- Ginkgo Biloba: Là hoạt chất được chiết xuất từ lá cây Bạch quả. Các thành phần hữu ích nhất của Ginkgo Biloba được cho là Flavonoid, là chất chống oxy hóa mạnh giúp bảo vệ tế bào khỏi các gốc tự do có hại và Terpenoid, giúp cải thiện lưu thông máu bằng cách làm giãn mạch máu và giảm độ “dính” của tiểu cầu. Chất này đã được sử dụng từ lâu đời với công dụng giúp điều trị các vấn đề về tuần hoàn máu, cải thiện và tăng cường trí nhớ, chống các gốc tự do và ổn định màng não.

- Blueberry (Quả Việt quất) có chứa Anthocyanin và Pterostilbene, với khả năng chống lại các gốc tự do- nguyên nhân gây nên thoái hóa thần kinh, ung thư não, đột quỵ, giúp não bộ tăng cường các chức năng của mình, các tế bào thần kinh dẫn truyền hiệu quả, giảm thời gian lão hóa của các tế bào não.

- Thuốc có chứa Saponin là một hoạt chất có trong rễ của cây Đinh lăng. Đây cũng là chất có nhiều trong Nhân sâm, nên đem lại hiệu quả tốt cho não bộ của con người, với tác dụng tăng cường sinh lực, trí lực, chống suy nhược thần kinh, tăng cường trí nhớ và chống suy nhược cơ thể. Các sản phầm hoạt huyết dưỡng não thường có thành phần này.

- Các Vitamin nhóm B như B1, B2, B6, B5, B12… đóng vai trò quan trọng đối với cơ thể và đặc biệt là não bộ. Chúng có khả năng duy trì các hoạt động của tế bào thần kinh diễn ra bình thường, tăng tính dẫn truyền của các xung thần kinh để giúp cải thiện trí nhớ.

Đối với những người có tiền sử mắc một số bệnh lý như bệnh tim, bệnh tiểu đường, rối loạn đường ruột, rối loạn thần kinh và các bệnh lý về da cần phải thận trọng khi dùng các thuốc này. Những người thường điều khiển các phương tiện giao thông cần thận trọng khi dùng thuốc này, vì ngay sau khi uống xong sẽ gây ra cảm giác buồn ngủ, rối loạn vận động… Các tác dụng phụ này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt và cuộc sống nếu phải thường xuyên sử dụng thuốc trong thời gian dài.

ThS.Lê Quốc Thịnh