NXB Kim Đồng vừa ấn hành tuyển tập “Bạn văn bạn mình”, gồm những cuốn sách chân dung văn học đặc sắc của các nhà văn, nhà thơ nổi tiếng viết về những người bạn- cũng là những văn nghệ sĩ. Tập sách cho người đọc thấy bức tranh sinh động với nhiều tư liệu chân thực về các cây bút tài hoa.
Tuyển tập “Bạn văn bạn mình” gồm 10 cuốn: “Phê bình và cảo luận” (Thiếu Sơn); “Hình dung và tâm tưởng” (Lan Khai); “Văn thi sĩ tiền chiến” (Nguyễn Vĩ); “Văn thi sĩ hiện đại” (Bàng Bá Lân); “Đốt lò hương cũ” (Đinh Hùng); “Chân dung văn học” (Nguyễn Tuân); “Mười chín chân dung nhà văn cùng thời” (Vũ Bằng); “Những gương mặt” (Tô Hoài); “Cây bút đời người” (Vương Trí Nhàn); “Bạn văn” (Nguyễn Quang Lập).
Qua ngòi bút của các nhà văn, chân dung bạn bè văn nghệ sĩ được khắc họa rõ nét, với nhiều góc nhìn, nhiều khía cạnh, bật lên đặc điểm khác biệt trong hình dung và tâm tính mỗi người. Những tác phẩm trong tuyển tập này đều rất đặc sắc, thể hiện được cái riêng của mỗi tác giả. Bởi thế, qua chân dung nhân vật, độc giả còn hiểu thêm, biết thêm về chân dung khá rõ nét của chính người viết.
Với“Chân dung văn học”, nhà văn Nguyễn Tuân vẫn luôn là cây bút hết mực tài hoa, trân trọng chữ nghĩa. Ông thường vận dụng con mắt tinh tường về cả điện ảnh, hội họa, sân khấu, âm nhạc... để quan sát, cảm thụ văn chương và đưa ra những nhận xét độc đáo, tế nhị về tác phẩm, tác giả. Cách thưởng văn của ông như nhâm nhi thưởng“Chén trà sương”và tinh tế phát hiện ra một phần tư vỏ trấu bị lẫn trong ấm trà ngon. Trong cuốn sách này, độc giả sẽ được gặp các “Bạn Văn” của Nguyễn Tuân qua các bài: “Chén rượu vĩnh biệt”, “Một đêm họp đưa ma Phụng”, “Đốtxtôi”, “Đọc Sê-khốp”, “Thạch Lam”, “Truyện ngắn Lỗ Tấn”, “Thời và thơ Tú Xương”, “Gọi là giới thiệu thêm về Nguyên Hồng”, “Ký Hoàng Phủ Ngọc Tường có rất nhiều ánh lửa”, “Phố Phái”…
Trong cuốn “Văn thi sĩ tiền chiến” của Nguyễn Vĩ, với phương châm “chỉ nói đến các bạn làng văn mà tôi đã được hân hạnh quen biết nhiều”, nhà thơ Nguyễn Vĩ đã khắc họa chân dung “thế hệ Văn học Cận kim” như: Tản Đà, Nguyễn Văn Vĩnh, Phạm Quỳnh, Vũ Trọng Phụng, Lê Văn Trương, Lan Khai, Lưu Trọng Lư, Vi Huyền Đắc, Khái Hưng, Nhất Linh, Thế Lữ, Trương Tửu, Mộng Sơn, Nguyễn Tuân, Phạm Huy Thông, Nguyễn Nhược Pháp, Anh Thơ, Vũ Bằng, Thâm Tâm, Vũ Ngọc Phan, Trần Tuấn Khải, Phan Khôi, Thiếu Sơn, Đông Hồ, Mộng Tuyết, Quách Tấn, Chế Lan Viên, Hàn Mặc Tử…
“Tác phẩm này không phải là một văn học sử, cũng không phải một công trình khảo luận. Đây là chứng dẫn một thời đại, của một người đã bước trong lịch trình hăng say của thế hệ Văn học Cận kim, đã lăn lóc hằng ngày với các bạn đồng hành. Nó đã sống, đã thấy, đã cảm xúc giữa một thế giới mới đột nhiên xuất hiện từ một thế giới cũ. Nó đã chia sẻ những vinh nhục của số kiếp con nhà văn”- Nguyễn Vĩ tự bạch. Cũng qua cuốn sách này, độc giả sẽ thấy một nhà thơ Nguyễn Vĩ điều độ, quy củ, nghiêm ngắn trong công việc, nhưng lại không thích nằm yên trong khuôn sáo cũ mòn, mà luôn tìm tòi hình thức diễn tả mới lạ khi sáng tác. Người mới gặp sơ sẽ thấy Nguyễn Vĩ hơi lạnh lùng, kiêu ngạo, nhưng với bạn bè thân thiết, ông lại rất chân tình...
Ngoài các thông tin tiểu sử, thủ bút, chữ ký, độc giả sẽ được nghe kể về những kỷ niệm vui buồn, tình bạn, tình yêu, cá tính và thói quen độc đáo của các nhà thơ, nhà văn. Như khi nhắc tới Tản Đà, ngoài nhân cách luôn được kính trọng cùng tài thơ phú thì chắc chắn độc giả sẽ không khỏi ngạc nhiên khi chứng kiến bữa rượu do tự tay nhà thơ chuẩn bị. Thế nên, không có gì lạ khi anh em văn nghệ sĩ phải nể phục tài sành và kĩ trong ẩm thực của ông. Rồi chuyện nhà văn Nguyễn Tuân là một trong những diễn viên Việt Nam đầu tiên ra nước ngoài đóng phim. Hay việc tiểu thuyết nổi tiếng “Tắt đèn” được đặt tựa và viết theo lời thách đố của những người bạn văn. Câu chuyện ngoài đời của Nguyễn Nhược Pháp với cô gái “đi chùa Hương” thực sự thú vị mà nhiều người chưa biết. Hay chuyện Vũ Trọng Phụng viết ra kiệt tác “Số đỏ” mà không hề chuẩn bị trước, tới hẹn phải nộp bài cho báo ông mới ngồi vào bàn viết và hỏi bạn bè: “Kỳ trước tớ viết đến đâu rồi nhỉ?”...
Minh Anh
