Bucharest, Thủ đô của Romania, là một đô thị sôi động với thu nhập bình quân đầu người cao hơn mức trung bình của Liên minh châu Âu (EU). Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận người chưa thực sự được hưởng lợi từ nền kinh tế đang có tín hiệu hồi phục trong đại dịch Covid-19 của Bucharest, đó là người Di-gan (còn gọi là Gypsy hay Roma). Tình trạng nghèo đói của người Di-gan hiện đang là mối quan tâm đặc biệt của xã hội. Theo Brookings, người Di-gan ở Romania phải đối mặt với tỷ lệ việc làm chỉ đạt khoảng 72% và tỷ lệ nghèo lên tới gần 70%.

Theo các học giả, tổ tiên của người Di-gan di cư đến châu Âu từ vùng Punjab của miền Bắc Ấn Độ, qua các vùng đất ngày nay là Iran, Armenia và Thổ Nhĩ Kỳ. Từ thế kỷ thứ IX trở đi, người Di-gan từng bước định cư mở rộng khắp châu Âu. Là một nhóm người du mục, di chuyển và sinh sống khắp nơi với một ít vật dụng cần thiết hoặc tài sản, người Di-gan thường phải đối mặt với tình trạng bị gạt ra ngoài lề xã hội. Từ thế kỷ XIV, một số người Di-gan đến Bucharest (Romania), chủ yếu làm thuê để mưu sinh.

Hiện EU là nơi sinh sống của 10 triệu đến 12 triệu người Di-gan. Trong đó, khoảng 1,85 triệu người cư trú tại Romania và chiếm khoảng 8,32% dân số. Tuy được coi là một trong những dân tộc thiểu số nổi bật nhất châu Âu, song ngoài 1 số đặc điểm về sắc tộc, dường như người ta biết rất ít về họ. Họ nói ngôn ngữ riêng, ngôn ngữ này không lưu lại trên giấy tờ. Họ có những truyền thống độc đáo và thường giữ cho riêng mình. Phần lớn người Di-gan ở Bucharest cư trú trong các khu ổ chuột, thức ăn và nước uống thiếu thốn, điều kiện sinh hoạt tù túng. Họ chủ yếu làm nghề bói toán, rèn đồ kim khí và công việc nông nghiệp. Một số nhỏ không làm nghề chân chính mà ăn cắp vặt, móc túi để kiếm sống do hoàn cảnh nghèo khó. Thực tế, người Di-gan phải đối mặt với tỷ lệ thất nghiệp cao.

Ngoài việc bị gạt ra ngoài lề xã hội, một trong những vấn đề chính góp phần lớn làm nên hoàn cảnh nghèo đói của người Di-gan là không được ăn học tử tế. Vì thiếu hoặc không có giấy tờ tùy thân hợp pháp , người Di-gan gặp khó khăn trong việc tiếp cận giáo dục, chăm sóc sức khỏe, các dịch vụ thiết yếu khác và các nguồn lực cần thiết để có một cuộc sống chất lượng hơn. Chỉ 45% người Di-gan được hưởng quyền lợi chăm sóc sức khỏe và phúc lợi. Một trong những quan ngại về sức khỏe là những người Di-gan sử dụng ma túy thường dùng chung kim tiêm, khiến  không sạch, khiến tỷ lệ nhiễm HIV và viêm gan C khá cao.

Mạng lưới Giảm thiểu Tác hại Romania (RHRN) hoạt động nhằm mục đích hạn chế các hành vi nguy cơ liên quan đến lạm dụng ma túy bằng cách tăng mức độ hợp tác giữa các tổ chức đối tác và cải thiện chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho người sử dụng ma túy ở cấp quốc gia. RHRN phát triển, khuyến khích các cải cách nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc áp dụng sáng kiến, chiến lược kinh tế - xã hội thành công tập trung vào người sử dụng ma túy hoặc các nhóm thiểu số bị gạt ra ngoài lề xã hội. Tại Bucharest, RHRN tổ chức đào tạo cho các chuyên gia để nâng cao năng lực trong việc cung cấp dịch vụ giảm tác hại, dự phòng lây nhiễm HIV. Chương trình giảng dạy bao gồm các chủ đề như sáng kiến điều trị bằng các chất thay thế ma túy, hướng dẫn về truyền thông và vận động, đặc biệt tập trung vào các nhóm yếu thế như người Di-gan. Như vậy, bất chấp thực tế người Di-gan phải đối mặt với đói nghèo, vẫn nhiều tổ chức phi chính phủ, nhóm từ thiện khác nhau đang nỗ lực giúp họ thoát nghèo để trở thành một nhóm dân cư có năng lực, tự lực cánh sinh và hướng đến thịnh vượng.

Tùng Anh (Theo Tiffany Lewallyn)