Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam vừa làm việc với Bộ Y tế, các hiệp hội, DN trong nước và nước ngoài về tình hình, kết quả thực hiện Chương trình phát triển công nghiệp dược, dược liệu sản xuất trong nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 theo Quyết định số 376/QĐ-TTg ngày 17/3/2021 của Thủ tướng Chính phủ.

Theo đại diện Cục Quản lý Dược, tốc độ tăng trưởng bình quân của ngành công nghiệp dược là 10-12%. Tổng giá trị thuốc ước tính sử dụng 6,92 tỷ USD vào năm 2021, tương đương 73 USD/người. Thuốc trong nước chiếm 45% tổng giá trị tiền thuốc điều trị. 228 nhà máy sản xuất dược đạt tiêu chuẩn GMP-WHO, trong đó 14,3% tự động hoá hoàn toàn, 68,1% có thiết bị tự động.

Hiện nay, các DN dược phẩm chủ yếu tập trung sản xuất thuốc tương đương thuốc phát minh (thuốc generic), chưa chú trọng vào nghiên cứu sản xuất thuốc công nghệ cao, thuốc mới thuốc chuyên khoa đặc trị, thuốc phát minh… Trong khi đó, tại thị trường Việt Nam, các thuốc phát minh chỉ chiếm 3%, nhưng chiếm tới 22% giá trị, chủ yếu nhập khẩu. Tương tự, thuốc công nghệ cao, thuốc mới, thuốc chuyên khoa đặc trị… sử dụng tại các cơ sở KCB chiếm tỷ lệ lớn về giá trị tiền thuốc, mặc dù số lượng sử dụng chiếm tỷ lệ thấp.

Ngoài ra, việc đàm phán giá, đấu thầu tập trung thuốc phát minh còn chậm do nhiều nguyên nhân, trong đó có tình trạng thiếu thông tin tham khảo, so sánh giá. Chính sách quản lý giá thuốc, định hướng sử dụng thuốc generic… cũng hạn chế việc chuyển giao công nghệ sản xuất thuốc mới, thuốc phát minh. Quy định bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, chống hàng giả, hàng nhái còn gây lo ngại cho nhà đầu tư, DN trong nước và nước ngoài. Hoạt động đầu tư cho nghiên cứu và phát triển còn rất khiêm tốn, chưa nghiên cứu, sản xuất được các loại thuốc với dạng bào chế hiện đại, tối ưu hoá công thức…

Vì vậy, theo Cục Quản lý Dược, các lĩnh vực công nghiệp dược cần tập trung thu hút đầu tư vào công nghệ bào chế và nâng cao chất lượng sản phẩm; sản xuất nguyên liệu; xây dựng các trung tâm nghiên cứu vắc-xin, sinh phẩm và chuyển giao công nghệ vắc-xin đa giá; phát triển nguồn dược liệu trong nước; nâng cao năng lực nghiên cứu, kiểm nghiệm dược phẩm.

Chia sẻ về định hướng phát triển ngành dược, ông Đinh Xuân Huấn- Tổng Giám đốc Tổng Công ty Dược Việt Nam kiến nghị, trong thời gian tới, các DN dược cần được tháo gỡ khó khăn liên quan đến nguồn tài chính- do hiện nay tỷ lệ nợ tiền thuốc sử dụng của các cơ sở KCB rất lớn, cơ chế đầu tư sản xuất thuốc công nghệ cao cần có sự linh hoạt kết hợp cả sản xuất các loại thuốc thông thường khác.

Bà Trần Thị Thư- Phó Chủ tịch Hiệp hội DN Dược Việt Nam cũng đề nghị, cần có các cuộc họp thường xuyên giữa cơ quan quản lý và các DN dược để cập nhật, xử lý những vấn đề đặt ra trong thực tiễn.

Bên cạnh đó, một số đại biểu cũng nhấn mạnh những bất cập trong hoạt động đấu thầu, cấp số đăng ký lưu hành thuốc… Đồng thời đề nghị, cần tháo gỡ, cải cách triệt để các TTHC như: Cấp số đăng ký lưu hành thuốc; tiền kiểm, hậu kiểm trong lĩnh vực dược phẩm; có cơ chế ưu đãi về thuế, đất đai, tín dụng để thúc đẩy công nghiệp dược phát triển.

Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã ghi nhận các ý kiến góp ý, đề xuất; đồng thời nhấn mạnh, mục tiêu lớn nhất của chiến lược phát triển công nghiệp dược là bảo đảm có đủ thuốc tốt, giá hợp lý nhất cho người dân. Phó Thủ tướng cũng lưu ý Bộ Y tế- cơ quan soạn thảo Luật Dược, không chỉ tập trung xử lý những vấn đề trước mắt, mà cần chú ý cả những mục tiêu dài hạn, như định hướng phát triển công nghiệp dược, hệ thống phân phối. Cùng với đó, các hiệp hội, DN dược cần chủ động nghiên cứu, đề xuất tháo gỡ rất cụ thể những khó khăn, vướng mắc.

Bộ Y tế cũng cần xử lý dứt điểm vấn đề gia hạn số đăng ký lưu hành thuốc; khẩn trương có báo cáo về cơ chế tham chiếu thuốc phát minh (biệt dược gốc) trong đăng ký lưu hành thuốc; sớm hoàn thành quy định về phí thẩm định hồ sơ cấp phép số đăng ký lưu hành thuốc; khẩn trương sửa đổi Thông tư số 30/2018/TT-BYT về ban hành danh mục và tỷ lệ, điều kiện thanh toán đối với thuốc hoá dược, sinh phẩm, thuốc phóng xạ và chất đánh dấu thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT theo hướng cập nhật hàng năm, hoặc trong trường hợp cần thiết.

Ngoài ra, Phó Thủ tướng yêu cầu BHXH Việt Nam khẩn trương trình phương án xử lý tình trạng nợ đọng tiền thuốc, vật tư thuộc diện BHYT chi trả do thanh toán vượt trần.

PV