Tiếp tục chương trình làm việc tại Vĩnh Phúc, sáng 11/8, Đoàn khảo sát của Ủy ban Xã hội của Quốc hội do ông Nguyễn Hoàng Mai- Phó Chủ nhiệm Ủy ban dẫn đầu, đã có buổi làm việc về tình hình thực hiện chính sách, pháp luật BHXH giai đoạn 2016-2021 tại Sở LĐ-TB&XH Vĩnh Phúc.

Đảm bảo an sinh cho người dân

Báo cáo tại buổi làm việc, ông Lưu Văn Dũng- Giám đốc Sở LĐ-TB&XH Vĩnh Phúc cho biết, Nghị quyết số 30 của Quốc hội và các chính sách an sinh xã hội luôn được lãnh đạo tỉnh chỉ đạo triển khai quyết liệt và đạt được nhiều kết quả tích cực. Đáng chú ý, các chính sách, giải pháp liên quan việc hỗ trợ NLĐ và chủ SDLĐ gặp khó khăn do dịch Covid-19 được triển khai đồng bộ, kịp thời, với sự phối hợp của các cấp chính quyền và nhận được sự đồng thuận cao của toàn xã hội. Các chính sách an sinh xã hội đặc thù đã giúp đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân không ngừng được cải thiện; an sinh xã hội đã trở thành điểm tựa vững chắc cho người có công, hộ nghèo, hộ cận nghèo và đối tượng dễ bị tổn thương.

Ông Nguyễn Hoàng Mai- Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội phát biểu tại buổi làm việc

Tính đến nay, tỉnh Vĩnh Phúc có 5.027 hộ nghèo đa chiều, chiếm 1,51% dân số. Dự kiến, đến cuối năm 2022, Vĩnh Phúc sẽ là một trong 10 địa phương có tỷ lệ hộ nghèo đa chiều thấp nhất cả nước. Nguồn kinh phí thực hiện các chính sách an sinh xã hội luôn được quan tâm, bố trí đầy đủ, kịp thời. Các chính sách hỗ trợ được thực hiện công khai, minh bạch, dân chủ từ cơ sở. Các đối tượng bảo trợ xã hội trên địa bàn tỉnh có mức hưởng cao hơn 1,24 lần so với mức do Trung ương ban hành. Các mục tiêu, chỉ tiêu về an sinh xã hội, giải quyết việc làm đều hoàn thành, thậm chí nhiều chỉ tiêu hoàn thành vượt kế hoạch. Năm 2021, toàn tỉnh giải quyết việc làm cho 18.986 lao động, vượt kế hoạch đề ra. Trong 6 tháng đầu năm 2022, giải quyết việc làm cho 12.331 lao động, đạt 72,5% kế hoạch; dự kiến cuối năm 2022 sẽ giải quyết việc làm cho khoảng 18.000 lao động.

“Quá trình triển khai nhiệm vụ, các cơ quan chức năng của Vĩnh Phúc đặc biệt chú trọng việc giải quyết kịp thời chế độ BHXH, BH thất nghiệp và các chính sách hỗ trợ cho các đơn vị SDLĐ, NLĐ theo Nghị quyết số 68 và Nghị quyết số 116 của Chính phủ. Tính từ tháng 7/2021, BHXH tỉnh đã giảm trừ mức đóng vào quỹ BH TNLĐ-BNN cho 4.055 đơn vị với tổng số tiền 64 tỷ đồng; tạm dừng đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất cho 6 đơn vị SDLĐ với tổng số tiền 5,69 tỷ đồng; hỗ trợ 2 DN đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng nghề cho 313 NLĐ với số tiền 1,408 tỷ đồng; xác nhận danh sách tham gia BHXH cho 211 đơn vị với 9.773 NLĐ...”- ông Dũng thông tin.

Hoàn thành vượt chỉ tiêu tham gia BHXH

Cũng theo ông Lưu Văn Dũng, trong giai đoạn 2016-2021, BHXH tỉnh Vĩnh Phúc đã bám sát chỉ đạo của BHXH Việt Nam, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh trong triển khai các chính sách an sinh xã hội ở địa phương. Do đó, số người tham gia BHXH tự nguyện hằng năm tăng lên đáng kể, góp phần đảm bảo an sinh xã hội trên địa bàn. Tính đến ngày 31/12/2021, toàn tỉnh có 21.167 người tham gia BHXH tự nguyện, tăng 17.119 người so với cuối năm 2015, đạt khoảng 3,2% lực lượng lao động, vượt 2,2% mục tiêu đề ra tại Nghị quyết số 28-NQ/TW.

Các đại biểu trao đổi tại buổi làm việc

Bên cạnh đó, năm 2019, tỉnh Vĩnh Phúc có 4.176 đơn vị tham gia BHXH cho 206.780 NLĐ; 3.473 đơn vị tham gia BH thất nghiệp cho 199.369 NLĐ; 6.299 NLĐ tham gia BHXH tự nguyện. Trong 6 tháng đầu năm 2022, toàn tỉnh có 5.874 đơn vị tham gia BHXH cho 224.134 NLĐ; 4.762 đơn vị tham gia BH thất nghiệp cho 216.308 NLĐ và 17.489 NLĐ tham gia BHXH tự nguyện...

Thông tin thêm tại buổi làm việc, ông Lê Đình Tuấn- Phó Giám đốc phụ trách BHXH tỉnh Vĩnh Phúc cho biết, trong giai đoạn 2016-2021, BHXH tỉnh đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành 24 văn bản chỉ đạo các cấp, các ngành thực hiện hiệu quả công tác BHXH, BH thất nghiệp tại địa phương. Các văn bản của địa phương được ban hành kịp thời, tập trung chỉ đạo các lĩnh vực công tác trọng tâm, cấp bách trong thực hiện chính sách BHXH, BH thất nghiệp như: Giao chỉ tiêu phát triển người tham gia BHXH cho UBND cấp huyện; giảm nợ đọng; triển khai giao dịch điện tử; đẩy mạnh chi trả chế độ qua phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt (thẻ ATM); triển khai rà soát, bàn giao sổ BHXH cho NLĐ; triển khai cấp mã số BHXH cho người tham gia BHXH, BHYT...

Đặc biệt, HĐND tỉnh Vĩnh Phúc đã ban hành Nghị quyết số 03/2020/NQ-HĐND ngày 17/7/2020 quy định chính sách hỗ trợ người tham gia BHXH tự nguyện giai đoạn 2020-2025, trong đó quy định toàn bộ người dân có hộ khẩu tại Vĩnh Phúc khi tham gia BHXH tự nguyện được hỗ trợ kinh phí từ tháng 8/2020, với 3 mức hỗ trợ như quy định trong Luật BHXH (30% mức đóng đối với hộ nghèo, 25% mức đóng đối với hộ cận nghèo và 10% mức đóng đối với đối tượng khác). Do đó, đã góp phần thúc đẩy, khích lệ nhiều người dân tham gia BHXH tự nguyện.

Đại diện BHXH tỉnh Vĩnh Phúc báo cáo tại buổi làm việc

Cũng trong giai đoạn 2016-2021, BHXH tỉnh Vĩnh Phúc đã nỗ lực phát triển người tham gia BHXH bằng nhiều giải pháp; thường xuyên rà soát dữ liệu do cơ quan Thuế cung cấp; tăng cường tuyên truyền trực tiếp đến từng hộ gia đình; tham mưu ban hành chính sách hỗ trợ người dân tham gia BHXH tự nguyện… Nhờ đó, lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH đã tăng nhanh chóng, hằng năm chỉ tiêu người tham gia vượt kế hoạch 5-10%. Tính đến hết năm 2021, toàn tỉnh có 247.925 người tham gia BHXH, đạt 38% lực lượng lao động trong độ tuổi, tăng 20.192 người so với năm 2020 và vượt 3% so với chỉ tiêu đề ra tại Nghị quyết số 28-NQ/TW.

Cũng theo ông Lê Đình Tuấn, qua rà soát cho thấy, những DN có vốn đầu tư ngước ngoài có ý thức tuân thủ pháp luật BHXH tốt hơn.; những DN ngoài quốc doanh có nhiều NLĐ chưa được tham gia BHXH do chủ SDLĐ thỏa thuận thuê khoán theo vụ việc, theo thời vụ hoặc NLĐ đã tham gia BHXH tại đơn vị khác...

Cần có giải pháp hạn chế nợ BHXH

Giải trình tình hình nợ đọng BHXH mà ông Phạm Trọng Nghĩa- Ủy viên chuyên trách Ủy ban Xã hội nêu, bà Ngô Thục Phương- Phó Giám đốc Sở LĐ-TB&XH Vĩnh Phúc cho biết: Dịch bệnh Covid-19 đã ảnh hưởng đến tình hình hoạt động của nhiều DN ở tất cả các nhóm ngành, lĩnh vực. Đặc biệt, ảnh hưởng rõ nhất là việc khắc phục tình trạng chậm đóng, nợ BHXH, BH thất nghiệp của các DN ngày càng khó khăn. Cụ thể: Năm 2019, tỉnh Vĩnh Phúc có 438 đơn vị nợ BHXH với số tiền 40,811 tỷ đồng; nhưng đến hết tháng 6/2022, tỉnh có tới 2.031 đơn vị nợ BHXH với số tiền 169,45 tỷ đồng...

“Để hạn chế nợ BHXH, Sở LĐ-TB&XH Vĩnh Phúc đã đề nghị Quốc hội sửa Luật BHXH cho phù hợp với thực tế, trong đó cần quy định cụ thể việc xử lý đối với khoản nợ kéo dài do chủ SDLĐ bỏ trốn, đi khỏi địa phương; xem xét, bổ sung quy định về việc tạm dừng sử dụng hoá đơn đối với các DN, đơn vị, cơ sở sản xuất kinh doanh nợ BHXH từ 3 tháng trở lên. Đối với xử lý nợ BHXH kéo dài, chúng tôi mạnh dạn đề nghị đưa nhóm này vào khoanh nợ, xoá nợ hoặc NSNN hỗ trợ đối với nhóm phá sản, chủ bỏ trốn và có hướng dẫn để NLĐ được chốt sổ BHXH và hưởng quyền lợi”- bà Phương đề xuất.

Liên quan vấn đề này, ông Nguyễn Duy Cường- Phó Vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ LĐ-TB&XH) cho biết, số liệu các đơn vị nợ BHXH trong năm 2022 tăng cao với gần 2.000 đơn vị. Do đó, ông Cường đề nghị cần làm rõ trong số này có bao nhiêu đơn vị nợ thời gian dài? Giải pháp xử lý như thế nào để tránh phải giải quyết hậu quả về sau?... “Đảm bảo quyền lợi cho NLĐ trong DN phá sản, Bộ LĐ-TB&XH đã phối hợp các bộ, ngành nghiên cứu, đề xuất Chính phủ nhưng đang bị vướng. Cụ thể: Với đơn vị sau thanh lý vẫn nợ BHXH thì có phương án tạm hoãn theo đúng nguyên tắc đóng hưởng (đóng đâu ghi nhận đó và giải quyết trên cơ sở thời gian ghi nhận) thì lại thiệt cho NLĐ; ghi nhận quá trình đóng BHXH đến khi NLĐ nghỉ việc (thực hiện được thì nguồn tiền bù đắp lấy từ đâu để phù hợp với nguyên tắc của Luật BHXH)...”- ông Cường chia sẻ.

Làm rõ một số vấn đề mà Đoàn khảo sát nêu, ông Nguyễn Khải Hoàn- Trưởng phòng Quản lý Thu (BHXH tỉnh Vĩnh Phúc) khẳng định, nợ BHXH tăng cao là do công tác thống kê theo lũy kế và theo tiêu chí khác nhau (nợ trên 1 tháng, từ 1-3 tháng…). Ngay khi các đơn vị SDLĐ nợ, cán bộ chuyên quản thu đã theo dõi sát, trực tiếp đôn đốc, thành lập các đoàn thanh tra, kiểm tra để đôn đốc, xử lý vi phạm... “Toàn tỉnh có 58 đơn vị nợ BHXH kéo dài với khoảng 315 NLĐ và số nợ hơn 18 tỷ đồng. BHXH tỉnh đã chuyển hồ sơ những đơn vị nợ sang cơ quan Công an, nhưng chưa khởi tố được DN nào theo quy định của Bộ luật Hình sự”- ông Hoàn chia sẻ.

Phó Tổng Giám đốc Trần Đình Liệu phát biểu tại buổi làm việc

Phát biểu tại buổi làm việc, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu cho rằng, những tháng đầu năm, lực lượng lao động tham gia thị trường tại Vĩnh Phúc tăng 5,9% so với năm 2021, nhưng số người tham gia BHXH không tăng. Trong khi đó, từ nay đến cuối năm 2022, ngành LĐ-TB&XH tạo việc làm cho 20.000 người. Vậy, cần giải pháp gì để số NLĐ này tham gia BHXH? Mặt khác, tiền lương trung bình NLĐ được hưởng cao, nhưng tỷ lệ đóng BHXH lại rất thấp (bằng 60-70% mức lương thực tế), vì thế cơ quan quản lý nhà nước cần có giải pháp gì để NLĐ đóng BHXH theo đúng thu nhập thực tế...

“Chậm đóng, trốn đóng BHXH không phải vấn đề mới, ngành BHXH Việt Nam có nhiều giải pháp, từ thông báo, đôn đốc đến thanh tra, kiểm tra. Đặc biệt, không ai muốn DN phá sản mà vẫn nợ BHXH, bởi cuối cùng NLĐ phải chịu thiệt. Do đó, để xử lý vấn đề này, chúng ta có đồng lòng sửa đổi vấn đề này hay không?...”- Phó Tổng Giám đốc Trần Đình Liệu nhấn định.

Kết luận tại buổi làm việc, ông Nguyễn Hoàng Mai- Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội khẳng định, câu chuyện nợ BHXH đã tồn tại từ lâu mà chưa có giải pháp tháo gỡ, nếu chờ sửa Luật BHXH thì phải 2-3 năm sau mới thực hiện được. Vấn đề gì đang vướng thì Chính phủ sẽ báo cáo Quốc hội để ra Nghị quyết xử lý, bởi tiền DN nợ BHXH không thể thu hồi được thì NLĐ không được hưởng chế độ. "Hằng năm, Ủy ban Xã hội đều tổ chức giám sát và nghe Chính phủ báo cáo tình hình thực hiện chính sách BHXH và vấn đề nợ BHXH cứ dai dẳng từ năm này sang năm khác. Vì vậy, để bảo vệ NLĐ, Bộ LĐ-TB&XH cần phối hợp với BHXH Việt Nam báo cáo, đánh giá cụ thể về số DN, số NLĐ của các DN phá sản… gửi Quốc hội để có giải pháp tốt nhất xử lý vấn đề này"- ông Mai lưu ý.

Vũ Thu