Khi William Kamkwamba 14 tuổi, cậu bé người châu Phi này đã đọc được một cuốn sách trong thư viện về năng lượng gió. Kiến thức từ cuốn sách đã thay đổi không chỉ cuộc đời cậu, mà còn thay đổi cuộc đời của nhiều người khác.

William Kamkwamba sinh ra và lớn lên ở Masitala, một làng quê nhỏ bé của Malawi, trong một gia đình đông đúc với ông bà, cha mẹ, cùng 6 anh chị em. Từ nhỏ, cậu nuôi ước mơ trở thành thợ chữa xe hơi. Năm 2001, khi vừa tròn 14 tuổi, Kamkwamba buộc phải thôi học vì gia đình không lo nổi học phí (khoảng 80 USD/năm). Rời bỏ trường lớp, cậu gắn bó với nghề nông nhưng cuộc sống cũng vô cùng khó khăn do năm 2001 – 2002, Malawi hạn hán nặng, làm nạn đói lan rộng.

Thời gian rảnh rỗi, Kamkwamba thường đến thư viện làng để đọc sách. Ở đây, cậu đọc được một cuốn sách về năng lượng gió và bắt đầu mày mò chế tạo một tuabin gió từ sắt vụn, vật liệu tái chế để cung cấp năng lượng cho nhà mình. Sau đó, hệ thống tuabin của cậu được cải tiến có thể cung cấp năng lượng cho cả làng, không chỉ phục vụ chiếu sáng, đun nấu, cung cấp nước sinh hoạt… mà còn phục vụ nông nghiệp như bơm nước từ giếng để tưới cho các cánh đồng ngô và thuốc lá. Nhờ vậy, gia đình và làng của Kamkwamba bớt vất vả hơn, có thể canh tác được nhiều mùa vụ, qua đó có thu nhập cao hơn.

Ngày nay, khi 34 tuổi, Kamkwamba được thế giới biết đến như một tấm gương về vượt khó. Thành công của Kamkwamba tạo cảm hứng cho nhiều đứa trẻ có hoàn cảnh khó khăn, rằng đôi khi tất cả những gì cần thiết để thoát khỏi nghèo đói là tích lũy kiến thức thông qua việc đọc sách.

Sách cho Châu Phi

Books For Africa (Sách cho Châu Phi) là một Tổ chức phi lợi nhuận hoạt động với tôn chỉ là chuyển lượng lớn sách chất lượng cao đến các cộng đồng Châu Phi. Kể từ khi thành lập vào năm 1988, tổ chức này đã quyên góp được hơn 51 triệu cuốn sách đến mọi quốc gia châu Phi. Quy trình quyên góp rất đơn giản. Books For Africa nhận sách quyên góp từ mọi người trên thế giới, sau đó, lựa chọn theo chủ đề, đóng vào container vận chuyển đến Châu Phi. Mỗi cuốn sách sẽ tốn khoảng 90 xu (cent Mỹ) để vận chuyển và mỗi thùng vận chuyển chứa từ 20.000 đến 100.000 cuốn sách.

Gần đây, hoạt động của Books For Africa có sự cải tiến mới. Thay vì gửi sách đến bất cứ nơi nào ở châu Phi, tổ chức thí điểm hoạt động “theo nhu cầu”. Có nghĩa là các tổ chức phi chính phủ, thư việc, trường học ở Châu Phi gửi yêu cầu về sách mà họ cần cho Books For Africa, tổ chức sau đó sẽ cố gắng đáp ứng. Việc này đảm bảo sách đến đúng tay người cần, không gây lãng phí.

Xóa đói giảm nghèo bằng… sách

Làm từ thiện bằng sách có thể có thể thực sự tác động đến cuộc sống của một người. Dữ liệu của Ngân hàng Thế giới (WB) cho thấy, khoảng 53% trẻ em ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình đang gặp hạn chế trong học tập. Điều này có nghĩa là 53% trẻ em 10 tuổi không thể đọc hiểu một văn bản cơ bản. Việc không được tiếp cận với tài liệu học tập chất lượng góp phần dẫn đến tình trạng hạn chế trong học tập ở trẻ em, mọi khía cạnh giáo dục của trẻ em đều bị ảnh hưởng, từ kỹ năng ngôn ngữ đến khả năng tự điều chỉnh hành vi. Kết quả, thất học và mù chữ trực tiếp góp phần dẫn đến đói nghèo. Tuy nhiên, khi được tiếp cận với sách vở thì việc học hành và mức sống cao hơn trở nên khả thi.

Books For Africa đặc biệt coi trọng sách giáo khoa và sách về kỹ thuật (có thể ứng dụng như loại mà Kamkwamba tìm thấy trong thư viện của làng). Tuy nhiên, các loại sách khác cũng rất hữu ích và mục tiêu của Books For Africa là cung cấp mị cuốn sách “mà mọi người quan tâm”. Trước đó, trong một thời gian dài, Books For Africa đã hạn chế gửi các ấn phẩm như tiểu thuyết viễn tưởng và tiểu thuyết lãng mạn đến châu Phi vì cho rằng những thể loại này không hỗ trợ hiệu quả cho giáo dục. Tổ chức sau đó đã phát hiện ra rằng, người dân châu Phi có nhu cầu đáng kể đối với những thể loại này vì có thể cải thiện khả năng đọc và nuôi dưỡng tâm hồn của họ.

Mở rộng nỗ lực

Khi nhu cầu của người dân châu Phi thay đổi, Books For Africa tiếp tục điều chỉnh mô hình hoạt động. Gần đây, tổ chức bắt đầu in sách của riêng mình, thường bằng ngôn ngữ địa phương không phổ biến trong số các sách được tặng, như tiếng Bồ Đào Nha hoặc tiếng Somali. Nhờ quy mô hoạt động lớn, Books For Africa có thể in số lượng đáng kể những cuốn sách kiểu này để phân phát dần dần cho các đối tượng mục tiêu.

Books For Africa cũng phân phối sách tiếng Pháp, vốn có nhu cầu cao ở Tây Phi, từ các kho của mình ở Canada hoặc Pháp. Do nhu cầu về sách kỹ thuật số tăng lên, Books For Africa bắt đầu thí điểm sách điện tử trên máy tính bảng và máy tính, ước tính chỉ riêng năm 2021 sẽ có 600.000 cuốn sách điện tử được đăng tải.

Tác động của sách đối với giáo dục rõ ràng có thể giúp cải thiện đáng kể tỷ lệ nghèo đói. Việc phổ cập chữ rộng rãi cho phép tất cả mọi người, không phân biệt tuổi tác, xuất thân hay giàu nghèo, có được kiến thức cung cấp cho họ những công cụ để vươn lên thoát nghèo. Books For Africa đã góp phần đưa cả một lục địa vào con đường đạt được mục tiêu này.

Tùng Anh (Theo Borgen Magazine)