BV Bình Dân (TP.HCM) hôm 14/1 cho hay, sau 6 giờ phẫu thuật căng thẳng, các bác sĩ đã lấy thành công chồi bướu xâm lấn vào tĩnh mạch chủ bụng, đang tiến đến gần tim, đe dọa tính mạng người bệnh ung thư thận.

Trước đó, ông P.D.A (62 tuổi, trú tỉnh Lâm Đồng) phải nhập BV Bình Dân trong tình trạng đau tức vùng hông phải, tiểu nhiều máu cục. Tại đây, các bác sĩ phát hiện người bệnh có khối bướu thận phải, kích thước lên đến 10cm x 10cm x 8cm (bằng một nắm tay người lớn). Kết quả sinh thiết dưới hướng dẫn siêu âm cho kết quả ông A. bị ung thư biểu mô tế bào thận.

Ca phẫu thuật cho bệnh nhân A.

Điều đáng lo ngại là, bướu đã xâm lấn tĩnh mạch thận phải, xâm lấn màng bụng và bể thận, gây thận ứ nước. Nguy hiểm nhất, chồi bướu đã đi vào tĩnh mạch chủ dưới, lan cao lên đoạn trên gan, nguy cơ đến tim gây tử vong.

Ghi nhận bệnh sử cho thấy, ông A. đã có dấu hiệu đau vùng hông lưng phải từ hai năm trước nhưng lại nghĩ do tuổi già. Khoảng 6 tháng trước khi nhập viện, ông A. sờ thấy một khối cứng ở vùng hông phải, thường đau tức. Từ đó, ông nhận thấy cân nặng ngày càng giảm, chán ăn và tiểu ra máu.

Theo chuyên gia, đối với ung thư thận giai đoạn tiến xa, khả năng điều trị khỏi sau 5 năm rất thấp (dưới 10%). Ông A. được điều trị nâng đỡ tổng trạng và liệu pháp nhắm trúng đích. Thuốc có tác dụng phụ, nhưng bệnh nhân và người nhà hợp tác điều trị rất tốt, các bác sĩ nhận thấy quyết tâm tìm cuộc sống chất lượng của người bệnh. Tháng 12/2022, người bệnh kết thúc đợt điều trị với liệu pháp nhắm trúng đích có hiệu quả, nhưng tình trạng tiểu máu tái diễn.

Trước tình trạng của bệnh nhân, BV Bình Dân đã hội chẩn liên chuyên khoa và liên viện gồm: Ngoại niệu, Tim-mạch máu, Gan mật tụy, Gây mê hồi sức và ê-kip phẫu thuật tim của Viện Tim TP.HCM, để thống nhất phương pháp phẫu thuật đạt được mức độ an toàn và hiệu quả cao nhất cho người bệnh.

Theo BS.Nguyễn Ngọc Châu- Phó Giám đốc BV Bình Dân, ca phẫu thuật dự kiến nhiều thách thức với các mục tiêu: Cắt thận phải cùng khối bướu an toàn, mở tĩnh mạch chủ để lấy trọn chồi bướu trong lòng tĩnh mạch nhanh gọn, trong điều kiện mở tâm nhĩ phải kiểm soát chắc chắn, đảm bảo chồi bướu không trôi vào bên trong tim, mạch máu phổi khiến người bệnh tử vong.

“Với thế mạnh nhiều chuyên khoa sâu, trang thiết bị hiện đại và luôn tiên phong ứng dụng công nghệ vào điều trị cho người bệnh, chúng tôi đã phẫu thuật thành công nhiều trường hợp bướu thận phức tạp. Các bác sĩ đã từng phẫu thuật cho những người bệnh có chồi bướu xâm lấn tĩnh mạch chủ dưới hoành, vùng cửa tĩnh mạch chủ. Nhưng trường hợp của bệnh nhân A. lại có nhiều thử thách hơn”- BS.Châu chia sẻ.

Theo BS.Châu, đây là trường hợp đầu tiên cắt thận do ung thư; đồng thời mở tĩnh mạch chủ và tâm nhĩ phải lấy chồi bướu với sự hỗ trợ của hệ thống tuần hoàn ngoài cơ thể. Khi mở tĩnh mạch chủ lấy chồi bướu phải kẹp tĩnh mạch chủ gần tim, nguy cơ giảm máu về tim, làm cung lượng tim giảm, gây suy tuần hoàn và có thể tử vong. Ngoài ra, nếu không kiểm soát tốt đoạn tĩnh mạch chủ gần tim, nguy cơ chảy máu khối lượng lớn sẽ xảy ra, cũng dẫn đến tử vong.

“Theo các tài liệu y văn, các trường hợp như ông A. có tỷ lệ tử vong ngay trên bàn mổ có thể lên đến hơn 15%. Tuy vậy, phẫu thuật là ánh sáng cuối đường hầm cho người bệnh. Nếu không được thực hiện phẫu thuật, người bệnh sẽ phải chịu tình trạng đau đớn, tiểu máu đeo đẳng và tiên lượng sống sẽ chỉ còn tính từng ngày do chồi bướu lan nhanh”- BS.Châu phân tích thêm.

BS.Châu tái khám cho bệnh nhân A. hồi cuối tháng 12/2022

Trong một phân tích chuyên môn có liên quan, BS.Hồ Khánh Đức- Trưởng khoa Phẫu thuật Tim-mạch máu (BV Bình Dân) cho biết, với các trường hợp chồi bướu còn thấp như ở vùng cửa tĩnh mạch chủ, có thể kẹp đoạn tĩnh mạch chủ phía trên chồi bướu, xẻ tĩnh mạch, lấy trọn chồi bướu. Ông A. có chồi bướu đã tiến vượt qua đoạn bờ trên gan, nếu kẹp động mạch chủ đoạn trên gan mà không được đảm bảo cung lượng máu đến tim, thì người bệnh sẽ suy tuần hoàn, sốc mất máu và tử vong nhanh chóng. Do đó, cần có hệ thống tuần hoàn ngoài cơ thể hỗ trợ trong lúc phẫu thuật.

Suốt 6 giờ, 3 nhóm bác sĩ phẫu thuật thao tác cùng lúc tại phẫu trường ở vùng bụng và tim. Ê-kip các chuyên gia phẫu thuật niệu mở bụng, bộc lộ thận phải, tĩnh mạch thận; ê-kíp phẫu thuật tim mở đường mổ ngực nhỏ, đặt các thiết bị nội soi ít xâm lấn vào tâm nhĩ phải để kiểm soát nguy cơ chồi bướu trôi về tim.

Với sự hỗ trợ của hệ thống tuần hoàn ngoài cơ thể (do các chuyên gia Viện Tim TP.HCM vận hành), máu từ gan đổ vào tĩnh mạch chủ được bơm vào hệ thống tuần hoàn ngoài cơ thể, để các bác sĩ niệu có thể cắt thận phải cùng bướu, và bác sĩ mạch máu xẻ lấy chồi bướu. Lượng máu này sau khi được lọc qua màng trao đổi khí sẽ được đưa về tĩnh mạch chủ trên rồi về tim để tiếp tục vận chuyển máu đi nuôi cơ thể.

Cơ thể lúc này như có 2 trái tim cùng làm việc, toàn bộ công đoạn này được thực hiện nhanh chóng chỉ trong 30 phút. Ca phẫu thuật thành công đã đem lại cơ hội sống cho người bệnh. Ghi nhận sau phẫu cho thấy, bệnh nhân hồi phục nhanh, chỉ 6 tiếng sau phẫu thuật đã được rút ống nội khí quản và xuất viện vào ngày hậu phẫu thứ 7.

Chia sẻ trong buổi tái khám cuối tháng 12/2022, ông A. cho hay, đã có thể vận động thoải mái, tham gia phụ một số việc nhẹ tại nhà. Ông còn nói, so với nhiều người bệnh, ông có tinh thần lạc quan và luôn nỗ lực để hợp tác tốt trong điều trị- đây cũng là bí quyết để chống chọi với bệnh tật.

Còn theo BS.Châu, ung thư thận khi được phát hiện sớm và được can thiệp điều trị triệt để có triển vọng hồi phục rất khả quan và tỷ lệ sống sau 5 năm lên tới hơn 80%. Khi khối bướu chưa xâm lấn, bác sĩ phẫu thuật có thể tiến hành phẫu thuật cắt thận bán phần, bảo tồn chức năng phần thận lành còn lại cho người bệnh. Đối với bệnh nhân A, đến khi phát hiện khối u đã xâm lấn phức tạp, nên việc điều trị cũng khó khăn hơn. “Mọi người nên tầm soát bệnh định kỳ mỗi năm một lần, bao gồm siêu âm bụng...”- chuyên gia khuyến cáo.

Thanh Giang