Nhiều triệu phú Mỹ đang phải cắt giảm chi tiêu trong dịp Giáng sinh và năm mới do lạm phát tăng vọt.

Theo kết quả một cuộc khảo sát trực tuyến mà hãng thông tấn CNBC thực hiện mới đây với 761 triệu phú tham gia, có tới 80% người cho biết họ có kế hoạch tiêu tiền ít hơn trong dịp lễ năm nay. Khi được hỏi về cách ứng phó với lạm phát, đa số triệu phú (52%) nói họ quan tâm hơn về giá cả khi mua sắm, và 1/3 thừa nhận họ ít đi ăn ở nhà hàng hơn.

"Giới triệu phú đang trở nên thận trọng hơn trong cách tiêu tiền của mình", George Walper, Chủ tịch Tập đoàn Spectrem, đơn vị thực hiện khảo sát với CNBC bình luận.

Cuộc khảo sát của CNBC cho thấy, tuy lạm phát đã ảnh hưởng đến chi tiêu của các triệu phú nhưng họ lại có quan điểm khác nhau về đầu tư. Cụ thể, 29% cho biết họ đã thay đổi, 11% cho biết họ đang lên kế hoạch thực hiện, 30% vẫn băn khoăn có nên thay đổi hay không, và 31% không có kế hoạch thay đổi. George Walper cho rằng, các triệu phú dường như đã nhận thức sâu sắc về tác động của lãi suất cao đối với các khoản đầu tư và nhu cầu thay đổi danh mục đầu tư, nhưng họ chưa chắc chắn nên thực hiện thay đổi ở đâu.

Trong năm 2022, lạm phát ở Mỹ vọt lên mức cao kỷ lục kể từ thập niên 1970. Lạm phát đứng ở mức 7,5% vào tháng 1 và tăng lên 9,1% vào tháng 6, khi giá xăng chạm mức 5 USD/gallon ở một số bang. Chỉ riêng tỷ lệ lạm phát đối với giá khí đốt đã lên tới 60% vào thời điểm đó, phần lớn là do hệ quả từ cuộc xung đột ở Ukraine. Giá dầu tăng và hàng loạt vấn đề về chuỗi cung ứng do Covid-19 kéo dài đã khiến giá lương thực tăng cao. Tình trạng thiếu chip bán dẫn cũng kéo dài đến nửa đầu năm 2022, khiến giá ôtô mới và ôtô đã qua sử dụng luôn ở mức cao.

Kể cả khi tình hình bớt căng thẳng từ tháng 6, lạm phát cơ bản ở Mỹ - tức là giá của tất cả hàng hóa và dịch vụ, ngoại trừ thị trường năng lượng và thực phẩm – vẫn tăng lên 6,6% trong tháng 9. Vào những tháng cuối năm, con số này đã giảm xuống, nhưng với tốc độ vẫn thấp hơn so với dự đoán của các nhà kinh tế. Tháng 11, lạm phát ở mức 7,1%, thấp nhất trong năm.

Trước đó, nhiều nhà kinh tế, bao gồm cả những chuyên gia tại Cục Dự trữ Liên bang (Fed), tin rằng lạm phát chỉ diễn ra trong thời gian ngắn và sẽ giảm xuống vào năm 2022 khi các vấn đề về chuỗi cung ứng được giải quyết và người dân cắt giảm chi tiêu. Đây cũng là dự đoán của cả Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Fed Jerome Powell vào cuối năm 2021.

Tuy nhiên, các vấn đề chuỗi cung ứng vẫn tiếp diễn, đặc biệt là khi biến thể Omicron xuất hiện và lan rộng khó kiểm soát. Sau đó, xung đột bắt đầu ở Ukraine vào cuối tháng 2 đã gây ra tình trạng gián đoạn lớn đối với chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt là trên thị trường năng lượng. Trong bối cảnh đó, Fed đã nỗ lực kiếm soát lạm phát bằng cách điều chỉnh lãi suất nhằm tiết chế chi tiêu. Bắt đầu từ tháng 3, Fed đã tăng lãi suất với tốc độ khá cao. Vào tháng 12, Fed đã nâng lãi suất lần thứ 7 trong năm nay.

Giới chuyên gia nhận định, lãi suất tăng chỉ đóng vai trò nhỏ trong việc giảm lạm phát. Cho đến nay, lãi suất tăng chủ yếu chỉ được cảm nhận ở thị trường bất động sản vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến các khoản thế chấp. Theo Michael Pugliese, chuyêngia kinh tế tại Wells Fargo, phần lớn các biện pháp thắt chặt của Fed sẽ chỉ có thể tác động vào năm 2023, thậm chí ở một mức độ nào đó vào năm 2024. 

Cựu chuyên gia kinh tế của Fed Claudia Sahm chỉ ra rằng, so với năm ngoái, mọi thứ có vẻ khả quan hơn. Đại dịch COVID19 dường như đã được kiểm soát tốt hơn so với thời điểm này năm ngoái, khi biến thể Omicron bắt đầu lan rộng. Các vấn đề về chuỗi cung ứng đang được nới lỏng, giá ôtô mới và đã qua sử dụng đều giảm. Mỹ cũng đã điều chỉnh các chính sách để đối phó với cú sốc đối với thị trường năng lượng do chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine.

Với những nhận định trên, chuyên gia Sahm lạc quan một cách thận trọng về lạm phát trong năm 2023. "Mọi thứ đang chuẩn bị sẵn sàng cho năm 2023. Nếu không có điều gì tồi tệ khác xảy ra trên thế giới, năm 2023 sẽ là con đường quay trở lại cuộc sống bình thường", ông nói.

Ngọc Tuấn