Hiện nay, các BV trên toàn quốc đã và đang triển khai Hệ thống thống tin BV (Hospital Information System- HIS). Tuỳ theo mức độ, các BV sẽ phân thành 3 mức ứng dụng HIS: Nhóm BV triển khai Hệ thống thông tin BV ở mức cơ bản- BHIS (Basic Hospital Information System); nhóm triển khai Hệ thống thông tin ở mức trung bình- IHIS (Intermediate Hospital Information System); nhóm triển khai Hệ thống thông tin ở mức toàn BV- THIS (Total Hospital Information System).

HIS là một hạ tầng CNTT cơ bản không thể thiếu đối với bất kỳ một BV nào trong giai đoạn hiện nay, khi bước vào giai đoạn chuyển đổi số và xây dựng y tế thông minh. HIS cũng chính là vấn đề “hot” của các giám đốc BV, vì vẫn còn một khoảng trống giữa mong muốn của nhà quản lý và khả năng thực của Hệ thống thông tin BV.

Đã có nhiều BV ở các trung tâm lớn triển khai HIS ở mức toàn BV, nhưng cũng có nhiều BV mới chỉ ở mức cơ bản. Trong thực tế, nhiều BV có HIS, nhưng mức độ ứng dụng còn nhiều bất cập, do phần mềm hạn chế, chưa cập nhật kịp thời, thậm chí có nơi không có đủ kinh phí để nâng cấp HIS đáp ứng nhu cầu của thời đại công nghiệp 4.0 hiện đang thay đổi liên tục.

Cục CNTT (Bộ Y tế) cũng đã phát động một số cuộc thi “Y tế thông minh”, thu hút được nhiều DN, BV tham gia. Các phần mềm HIS đã góp phần tạo nên diện mạo mới của việc ứng dụng CNTT trong ngành Y tế- là những cơ sở quan trọng để ngành Y tế nước ta tạo những bước đột phá trong công cuộc chuyển đổi số, xây dựng nền y tế thông minh với 3 trụ cột chính là: Phòng bệnh, chăm sóc sức khỏe thông minh; KCB thông minh; quản trị y tế thông minh.

Riêng phần mềm quản lý thông tin BV (HIS) được VNPT cung cấp cho các BV trên toàn quốc cũng đã đầy đủ các tính năng nghiệp vụ cần thiết để triển khai cho một cơ sở y tế như: Tiếp nhận, khám bệnh, điều trị nội trú, cận lâm sàng, quản lý dược vật tư, thanh toán viện phí, báo cáo thống kê…; tiến tới đáp ứng mức 7 (mức cao nhất) theo Thông tư số 54/2017/TT-BYT của Bộ Y tế về Bộ tiêu chí ứng dụng CNTT tại các cơ sở KCB. Đây là yếu tố để các cơ sở y tế đã và đang triển khai sản phẩm VNPT HIS đạt được chứng nhận BV thông minh theo các tiêu chí mà Bộ Y tế đề ra.

Trong các modul cấu thành HIS, các dược sĩ quan tâm nhiều đến PIS (Pharmacy Information System: Hệ thống thông tin dược)- là một hệ thống máy tính và các ứng dụng phức tạp giúp cho dược sĩ giải quyết các vấn đề liên quan đến cung ứng và sử dụng thuốc trong BV. Đáng chú ý, việc triển khai công tác dược lâm sàng trên nền tảng HIS sẽ giúp hỗ trợ thầy thuốc và bệnh nhân trong việc chăm sóc về dược.

Bên cạnh đó, khi các BV đã nâng cấp HIS ở trình độ cao, sẽ có rất nhiều lợi ích trong việc triển khai BV không giấy tờ. Đó là BV đã số hóa toàn bộ hệ thống hồ sơ giấy, mẫu phiếu y lệnh, dược; cung cấp chữ ký số cho nhân viên y tế và bệnh nhân; hệ thống tablet, điện thoại cho người dùng cuối theo chuẩn quốc tế. Việc loại bỏ toàn bộ hồ sơ bệnh án giấy trước đây sẽ đảm bảo tính chính xác và dễ đọc, giảm rủi ro sao chép dữ liệu vì chỉ có một tệp có thể sửa đổi, giảm nguy cơ mất mát, cháy nổ, tăng tính bảo mật và an toàn của dữ liệu, đồng thời dễ dàng trong việc liên thông, chia sẻ.

Đặc biệt, khi triển khai PIS trên nền tảng HIS, sẽ có các Khoa Dược thông minh được kết nối với các hệ thống báo cáo hoạt động BV realtime (thời gian thực tế), bao gồm: Hoạt động khám bệnh, điều trị, nhập viện, chuyển viện, hoạt động cận lâm sàng, hoạt động tài chính… Trên cơ sở đó, giúp giám sát hoạt động BV từ xa, từ bất kỳ đâu bằng ứng dụng trên smartphone, máy tính bảng hay laptop.

Trong dược lâm sàng, khi các BV triển khai PIS thành công, sẽ giúp cho các dược sĩ lâm sàng cảnh báo trực tiếp các hoạt động liên quan đến các quy chế dược, các chống chỉ định trong phối hợp thuốc, các tương tác thuốc nguy hiểm hoặc cần thận trọng cân nhắc giữa lợi ích và nguy cơ, các nhầm lẫn hoặc vượt quá liều chỉ định… đều là “realtime”. Có nghĩa là, hoạt động đó đã được chặn ngay khi thời gian thực tế diễn ra, chứ không phải là các cảnh báo hồi cứu hoặc việc đã rồi như lâu nay vẫn làm khi chưa có PIS.

Khi các BV triển khai HIS, giải pháp thanh toán không dùng tiền mặt, tích hợp PIS trên nền tảng HIS cũng sẽ giúp bệnh nhân có thể dễ dàng thanh toán viện phí và các chi phí khác liên quan đến quá trình KCB thông qua thẻ KCB thông minh, thẻ ngân hàng, các cổng thanh toán trực tuyến. Phương thức thanh toán này giúp hạn chế được các nguy cơ lây nhiễm chéo khi dùng tiền mặt trong BV, nhất là trong bối cảnh dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp với các biến chủng mới.

Đồng thời, PIS cũng giúp Khoa Dược thực hiện các hợp đồng thanh toán tiền thuốc, hoá chất, sinh phẩm với các nhà cung ứng thông qua các bộ phận liên quan một cách nhanh nhất, giành thời gian cho dược sĩ làm công tác dược lâm sàng, hỗ trợ bác sĩ và bệnh nhân, chứ không phải mất quá nhiều thời gian cho việc áp dụng kết quả đấu thầu thuốc, sinh phẩm và các sản phẩm hỗ trợ việc đưa thuốc vào cơ thể người bệnh…

Trong đại dịch Covid-19 hiện nay, việc triển khai áp dụng các app hồ sơ sức khoẻ, quản lý tiêm vắc-xin đã thể hiện rất rõ tính ưu việt và tiện lợi của HIS tại cộng đồng. Với quy trình thuận tiện và dễ sử dụng, app hồ sơ sức khỏe giúp người dân hiểu được tình trạng sức khỏe hiện tại của mình, phát hiện kịp thời và giảm nguy cơ các rủi ro bệnh tật cho bản thân và gia đình, là cầu nối hỗ trợ các bác sĩ liên lạc trực tiếp và giảm việc tái khám nhiều lần.

Qua các app hồ sơ sức khỏe cá nhân, người dân có thể theo dõi tình hình sức khỏe của bản thân mình, của những người trong gia đình mình bao gồm: Xem thông tin sức khỏe của bản thân (tiền sử bệnh tật, dị ứng, lịch sử KCB, tiêm chủng); các chỉ số như chiều cao, cân nặng, huyết áp; chia sẻ dữ liệu cho bác sĩ; tìm kiếm phòng khám, hiệu thuốc xung quanh.

ThS.Lê Quốc Thịnh