Tại Hội nghị đối thoại DN và chính quyền TP.HCM về chính sách BHXH, BHYT vừa được tổ chức, đại diện Công ty TNHH May thêu Thuận Phương (địa chỉ tại quận 6) đã có ý kiến về việc DN này bị thanh tra 4 lần trong năm vì có NLĐ nghỉ hưởng chế độ thai sản sau khi đóng đủ 6 tháng BHXH…

Liên quan phản ánh này, ngày 7/3, trao đổi với phóng viên Tạp chí BHXH, ông Hồ Hải Luận- Trưởng phòng Thanh tra-Kiểm tra (BHXH TP.HCM) khẳng định, chắc chắn không thể xảy ra trường hợp cơ quan BHXH thanh tra một DN 4 lần trong một năm. Ông Luận nhấn mạnh, theo Luật Thanh tra và các văn bản hướng dẫn, cơ quan BHXH hay ngành khác cũng chỉ thực hiện thanh tra DN một lần trong năm khi phát hiện các dấu hiệu vi phạm và nếu sai phạm rõ ràng thì mới thanh tra lại.

Hội nghị đối thoại DN và chính quyền TP.HCM lần thứ 229

"Đây là nguyên tắc rất cơ bản của nghiệp vụ thanh tra. Hơn nữa, trong công tác thanh tra, kiểm tra, BHXH TP.HCM đã triển khai ứng dụng CNTT rất chặt chẽ, toàn diện. Vì vậy, mỗi lần ban hành các quyết định thanh tra, kiểm tra đối với DN khi đưa danh sách thông tin vào phần mềm quản lý thì DN nào đã được thanh tra, kiểm tra đều hiển thị ra ngay và lực lương thanh tra sẽ loại trừ. Cơ quan BHXH đã lường trước tình huống này để tránh trùng lắp trong việc thanh tra, kiểm tra các DN nợ đọng, trốn đóng BHXH, BHYT. Vì vậy, không thể có chuyện thanh tra một DN 2 lần trong một năm chứ đừng nói đến 4 lần”- ông Luận giải thích.

Ông Hồ Hải Luận cho biết thêm, qua rà soát cho thấy, Công ty TNHH May thêu Thuận Phương chưa từng bị BHXH TP.HCM thanh tra, kiểm tra lần nào trong năm 2022 và đầu năm 2023. Bởi, để thanh tra hay kiểm tra bất cứ đơn vị, DN nào, cơ quan BHXH cũng đều phải ban hành quyết định và gửi đến để DN tiếp nhận nội dung. Trường hợp Công ty TNHH May thêu Thuận Phương đơn thuần là nghiệp vụ rà soát, đối chiếu dữ liệu của BHXH cấp quận, khi nhận thấy có bất thường liên quan đến giải quyết chế độ, chính sách cho NLĐ. Đây là hoạt động nghiệp vụ hết sức thông thường của cơ quan BHXH và tuân thủ theo các quy định pháp luật cũng như hướng dẫn của BHXH Việt Nam.

“Tại TP.HCM, số lượng DN nợ đọng, trốn đóng BHXH, BHYT và vi phạm các quy định về giải quyết chế độ cho NLĐ diễn ra rất nhiều. Lực lượng thanh tra của cơ quan BHXH số lượng mỏng, lên kế hoạch thanh tra, kiểm tra DN có dấu hiệu vi phạm một lần trong năm còn không xuể. Trường hợp này có thể là người phụ trách nhân sự của DN bị hiểu lầm hoặc chưa phân biệt rõ các quy định pháp luật về thanh tra, kiểm tra hay đối chiếu dữ liệu…”- ông Hồ Hải Luận cho hay.

Công nhân Công ty TNHH May thêu Thuận Phương

Trong khi đó, theo BHXH quận 6, năm 2022, qua công tác xét duyệt chế độ BHXH, BHXH quận 6 phát hiện tại Công ty TNHH May thêu Thuận Phương có một số trường hợp NLĐ nữ chỉ đóng BHXH vừa tròn 6 tháng rồi nghỉ để nhận chế độ thai sản. Như trường hợp chị Trương Thị T, chị M… Nhận thấy có dấu hiệu bất thường liên quan đến việc lợi dung chính sách thai sản, nên BHXH quận 6 đã tiến hành rà soát, đối chiếu dữ liệu. Tại Thông báo số 95/TB-BHXH do bà Lương Thị Mai- Phó Giám đốc BHXH quận 6 ban hành cũng nêu rất rõ nội dung: “Thông báo lịch làm việc về thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BH TNLĐ-BNN với NLĐ”. Đồng thời, nêu các căn cứ là các văn bản hướng dẫn thực hiện chế độ, chính sách cho NLĐ…

Trước đó, ngay tại Hội nghị đối thoại với các DN, ông Nguyễn Quốc Thanh- Phó Giám đốc quản lý, điều hành BHXH TP.HCM cũng đã trả lời về vấn đề này. Theo ông Thanh, quy định là chỉ thanh tra 1 lần/năm, nếu công ty có dấu hiệu vi phạm thì mới thanh tra lại. Còn trường hợp mà công ty đề cập là công tác rà soát, đối chiếu dữ liệu của cơ quan BHXH, nhằm đảm bảo việc thực hiện chế độ, chính sách cho NLĐ theo đúng quy định pháp luật, tránh tình trạng lạm dụng quỹ BHXH- đây là công tác thường xuyên và định kỳ.

Cũng theo đại diện BHXH TP.HCM, việc kiểm tra này là căn cứ vào Quyết định số 166/QĐ-BHXH ngày 31/1/2019 của BHXH Việt Nam ban hành Quy trình giải quyết hưởng các chế độ BHXH. Theo Quy trình trên, cơ quan có trách nhiệm chi trả các chế độ BHXH phải rà soát, đối chiếu dữ liệu để xác định các trường hợp có biểu hiện lạm dụng quỹ BHXH.

Trong diễn biến liên quan, như Tạp chí BHXH đã nhiều lần có bài phản ánh tình trạng tương tự. Theo đó, trước đây tại các địa phương phía Nam xuất hiện rất nhiều trường hợp đóng BHXH cao và thời gian đóng chỉ 6 tháng, nhằm lợi dụng chế độ thai sản. Đáng chú ý như: Vụ việc đối tượng Đoàn Văn Cuống lập các công ty rồi đóng BHXH cao cho các bà bầu để trục lợi chính sách; hay trường hợp lập 10 công ty “ma” tại TP.HCM rồi tuyển dụng các bà bầu vào để đóng BHXH cao nhằm trục lợi chế độ thai sản; hoặc các trường hợp NLĐ khi sắp sinh con liền tìm cách xin vào công ty của người quen để “gửi” đóng BHXH thật cao nhằm gian dối hưởng chế độ thai sản cao… Nhiều trường hợp đã bị cơ quan BHXH phát hiện, sau đó cơ quan Công an vào cuộc điều tra và bị xử lý theo đúng pháp luật.

Để kiểm soát tình trạng này, BHXH các địa phương đã thường xuyên đề phòng bằng cách tăng cường rà soát, đối chiếu dữ liệu khi có dấu hiệu vi phạm; qua đó nhằm sớm phát hiện để phòng ngừa, ngăn chặn việc lợi dụng, trục lợi quỹ BHXH. Đặc biệt, cần lưu ý, các hoạt động này đều nằm trong khuôn khổ pháp luật cho phép thực hiện.

Phạm Thọ