Theo thống kê của một số tỉnh, thành phố phía Nam, tình hình tai nạn lao động năm 2020 đã được cải thiện hơn so với năm trước. Tuy nhiên, vẫn còn đó những nỗi lo thường trực…

Số vụ TNLĐ giảm

Theo thống kê của LĐLĐ TP.HCM, từ ngày 1/1 đến ngày 31/10/2020, trên toàn Thành phố xảy ra 71 vụ tai nạn lao động (TNLĐ) làm chết 75 người, bị thương 2 người, giảm 1 vụ so với cùng kỳ năm 2019.

Chia sẻ về tình trạng này, ông Nguyễn Anh Tuấn- Phó ban Chính sách pháp luật (LĐLĐ TP.HCM) cho biết, có tới 76,9% số vụ do lỗi của người SDLĐ, 7,8% số vụ do lỗi của NLĐ và 15,3% số vụ do các nguyên nhân khác.

Trong khi đó, theo LĐLĐ tỉnh Bình Dương, trong năm 2020, toàn tỉnh xảy ra 789 vụ TNLĐ (giảm 56 vụ so với cùng kỳ năm 2019), trong đó có 30 vụ nghiêm trọng làm chết 33 người (giảm 7 vụ và 8 người chết so cùng kỳ năm 2019). Các vụ TNLĐ ở Bình Dương tập trung chủ yếu trong lĩnh vực xây dựng, cơ khí, điện, vận hành các loại máy móc, thiết bị... Nguyên nhân chính là do người SDLĐ chưa tổ chức huấn luyện ATLĐ; không xây dựng các biện pháp an toàn, không cử người kiểm tra, giám sát đảm bảo an toàn cho NLĐ trong quá trình làm việc; việc thực thi pháp luật về ATLĐ còn kém, không có sự kiểm tra, giám sát trong quá trình sản xuất, vận hành máy…

Tại tỉnh Đồng Nai, dù chưa có thống kê cụ thể, nhưng vụ TNLĐ “điển hình” xảy ra tại công trình xây dựng của Công ty CP AV Healthcare (KCN Giang Điền, huyện Trảng Bom) ngày 14/5/2020 cho thấy, tình hình TNLĐ vẫn diễn ra rất phức tạp. Vụ TNLĐ này đã khiến cho 10 người chết và 14 người bị thương. Đáng nói, các nạn nhân đều không có HĐLĐ, cũng không được tham gia BHXH, BHYT, không tham gia tổ chức Công đoàn…

Trong khi đó, theo thống kê của Ban Chỉ đạo Tháng hành động về VSATLĐ Trung ương, cả nước có tới 10 địa phương để xảy ra nhiều vụ TNLĐ chết người nhất, đó là: TP.HCM, Bình Dương, Hải Dương, Quảng Ninh, Hà Nam, Thái Bình, Thái Nguyên, Thanh Hoá, Đồng Nai, Đồng Tháp.

Cần đẩy mạnh kiểm tra, giám sát

Tại một hội thảo gần đây do Tổng LĐLĐ Việt Nam tổ chức, nhiều đại biểu cho rằng, hiện nay công tác thanh tra, xử lý các vi phạm về ATVSLĐ còn chưa nghiêm, chế tài chưa đủ sức răn đe, số DN được thanh tra, kiểm tra chuyên ngành về ATVSLĐ hàng năm còn ít, chủ yếu là lồng ghép trong các cuộc thanh tra, kiểm tra chung về thực hiện pháp luật lao động… nên chưa đảm bảo tính chuyên sâu về kỹ thuật ATVSLĐ.

Ông Trịnh Hồng Lân- Phân viện trưởng Phân viện Khoa học ATVSLĐ và Bảo vệ môi trường phía Nam chỉ rõ: “Nhiều người làm công tác ATVSLĐ ở DN chưa nắm vững các quy định của pháp luật cũng như kiến thức về ATVSLĐ để tham mưu, đề xuất chủ DN thực hiện. Do đó, cần phải chú trọng nâng cao trình độ cho cán bộ làm công tác ATVSLĐ tại DN...”.

Còn theo ông Nguyễn Anh Tuấn, để nâng cao hiệu quả công tác ATVSLĐ, các DN cần phân công cụ thể, xác định trách nhiệm của từng cán bộ liên quan; ban hành quy chế hoạt động theo đúng quy định pháp luật. Đặc biệt, cần chú trọng huấn luyện thực hành các kỹ năng tự đánh giá rủi ro, kỹ năng làm việc an toàn cho NLĐ…

Luật sư Nguyễn Giang Nam (Đoàn Luật sư TP.HCM) cũng nhấn mạnh, một phần nguyên nhân của các vụ TNLĐ là do chủ đầu tư, chủ DN chưa thật sự coi trọng công tác ATVSLĐ. Trong khi đó, công tác kiểm tra, giám sát lại chưa chặt chẽ, nghiêm túc, thường khi hậu quả xảy ra mới phát hiện hàng loạt lỗi vi phạm. Ví dụ, trong lĩnh vực xây dựng giám sát công trình là vị trí công việc cực kỳ quan trọng. Tuy nhiên, có rất nhiều công trình xây dựng nhà phố, nhà dân dụng do chính các chủ nhà tự giám sát; vị trí giám sát thường chỉ để “hợp thức hóa” khi bị kiểm tra chứ không được xem là tiêu chí bắt buộc. Vì vậy, nhiều vụ nhà thầu thi công ẩu, thiếu khoa học gây hậu quả nghiêm trọng đã xảy ra.

Các chuyên gia pháp luật cho rằng, để hạn chế TNLĐ xảy ra, việc nhận diện mối nguy, đánh giá rủi ro, phòng ngừa các nguy cơ… là một trong những biện pháp giúp nâng cao điều kiện ATVSLĐ tại nơi làm việc. Hoạt động này đóng vai trò quan trọng giúp NLĐ và DN có biện pháp phòng ngừa phù hợp, giảm gánh nặng tài chính cho xã hội, chủ DN cũng như bản thân NLĐ.

Phạm Thọ