Chiều 16/3, tại Hà Nội, Bộ LĐ-TB&XH tổ chức họp báo thông tin Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi).

Thông tin về Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi), ông Nguyễn Duy Cường- Phó Vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ LĐ-TB&XH) cho biết, Dự thảo tập trung bám sát 5 nhóm chính sách lớn, đều nhằm mở rộng, gia tăng lợi ích cho NLĐ. Từ đó, nhằm bảo đảm quyền lợi tốt nhất cho NLĐ trong quá trình làm việc và sau khi nghỉ hưu.

Theo đó, Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) có một số nội dung thay đổi chính như: Bổ sung tầng trợ cấp hưu trí xã hội, bổ sung đối tượng tham gia và hưởng chế độ BHXH; bổ sung chế độ thai sản vào chính sách BHXH tự nguyện; giảm điều kiện số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm; quy định về hưởng BHXH một lần. Đặc biệt, Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) cũng bổ sung quy định về tính tỷ lệ hưởng lương hưu đối với những người có dưới 20 năm đóng phù hợp với sửa đổi điều kiện hưởng lương hưu và việc ký kết, tham gia các điều ước quốc tế; bổ sung quy định quản lý thu, đóng BHXH và bổ sung các biện pháp xử lý trốn đóng BHXH. Quy định tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc; trợ cấp một lần khi nghỉ hưu; sổ BHXH điện tử cũng là những nội dung được sửa đổi, bổ sung trong dự thảo Luật BHXH (sửa đổi).

Về quy định giảm điều kiện số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm đang nhận được sự quan tâm của dư luận xã hội. Ông Nguyễn Duy Cường cho biết, quy định này nhằm tạo cơ hội cho những người tham gia muộn (từ 45- 47 tuổi mới bắt đầu tham gia) hoặc những người tham gia không liên tục dẫn đến khi đến tuổi nghỉ hưu vẫn không tích lũy đủ 20 năm đóng BHXH cũng được hưởng lương hưu hàng tháng. Như vậy, những trường hợp này trước đây không được hưởng lương hưu, nay sẽ được hưởng lương hưu hàng tháng; định kỳ mức lương hưu sẽ được Nhà nước điều chỉnh và đồng thời trong thời gian hưởng lương hưu sẽ được quỹ BHXH mua BHYT. “Và việc sửa góp phần hướng tới mục tiêu mở rộng diện bao phủ đối tượng thụ hưởng BHXH của Nghị quyết số 28-NQ/TW, để ngày càng có thêm nhiều người hơn được hưởng lương hưu. Đồng thời, cũng khuyến khích NLĐ bảo lưu, tiếp tục tham gia đóng góp BHXH để hưởng lương hưu hằng tháng thay vì nhận BHXH một lần. Quy định này cũng phù hợp với kinh nghiệm quốc tế, xu hướng nhiều quốc gia trước đây cũng quy định thời gian đóng tối thiểu 20 năm để được hưởng lương hưu thì hiện đều đã có điều chỉnh giảm”- ông Cường chia sẻ.

Về quy định hưởng BHXH một lần, Ban Soạn thảo bổ sung thêm nhiều quy định nhằm khuyến khích NLĐ lựa chọn tham gia hoặc bảo lưu thời gian tham gia BHXH để đủ tuổi nghỉ hưu hàng tháng như: NLĐ khi đến tuổi nghỉ hưu mà chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu sẽ có thêm sự lựa chọn hưởng trợ cấp hàng tháng bằng mức trợ cấp xã hội; Người hưởng trợ cấp hàng tháng được hưởng BHYT, kinh phí do ngân sách nhà nước đảm bảo. Đối với quy định về BHXH một lần, Ban soạn thảo dự thảo xin ý kiến với 2 phương án. Phương án 1 (giữ nguyên quy định hiện hành của Luật và Nghị quyết 23/2015/QH13): Sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm. Phương án 2 (quy định thay đổi theo hướng vẫn cho phép NLĐ hưởng BHXH một lần để trước mắt đáp ứng nhu cầu của bản thân, gia đình song vẫn bảo lưu phần còn lại để có thể tiếp tục tham gia và hưởng chế độ khi đủ tuổi gia BHXH tự nguyện nghỉ hưu): Sau 12 tháng không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, không tham NLĐ có yêu cầu thì một phần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Thời gian đóng BHXH còn lại được các chế độ BHXH để NLĐ tiếp tục tham gia và hưởng các chế độ BHXH. “Dù phương án nào thì mục tiêu cuối cùng cũng là khuyến khích NLĐ ở lại hệ thống để được thụ hưởng tối đa các quyền lợi dài hạn khi họ đến tuổi nghỉ hưu, tránh những thiệt hại bất lợi khi họ hưởng BHXH một lần”- ông Cường cho hay.

Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Lê Hùng Sơn

Thông tin thêm về nội dung BHXH một lần, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Lê Hùng Sơn cho biết, hiện nay mỗi năm trung bình có khoảng 700.000 người nhận BHXH một lần. Năm 2022 có 895.595 người rút BHXH một lần và con số này tăng hằng năm. Qua nghe các phương án mà Ban Soạn thảo Dự án Luật BHXH (sửa đổi) đưa ra hôm nay cần đẩy mạnh truyền thông để NLĐ hiểu rằng việc tham gia BHXH nếu chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu thì theo dự thảo Luật sắp tới sẽ có rất nhiều sự lựa chọn. Cụ thể, nếu chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu thì sau này lao động tìm được việc làm ngoài thu nhập ở đơn vị khác, được cộng nối thời gian tham gia BHXH đủ 20 năm và sau này sẽ là 15 năm- tức là cơ quan BHXH sẵn sàng chờ NLĐ quay lại thị trường lao động có việc làm, có thu nhập để có lương hưu. NLĐ cũng được đóng BHXH cho những năm còn thiếu cộng vào đủ điều kiện hưởng lương hưu; phương án thứ 3 sẽ được hưởng lương hưu trước khi đến tuổi hưởng trợ cấp người cao tuổi, trợ cấp hưu trí.

Hiện rất nhiều người muốn nộp lại tiền trước đây đã rút một lần để được hưởng chế độ song pháp luật không cho phép. Đảng, Nhà nước cũng như Bộ LĐ-TB&XH và BHXH Việt Nam luôn luôn mong muốn NLĐ không rút BHXH một lần để sau này được hưởng lương hưu, được chăm sóc tốt sức khỏe khi về già. Do điều kiện nên ban soạn thảo đưa ra các phương án hài hòa giữa lợi ích trước mắt và lợi ích lâu dài để NLĐ lựa chọn”- Phó Tổng Giám đốc nhấn mạnh.

Nguyệt Hà