Theo đánh giá, dịch Covid-19 đã thay đổi mạnh mẽ trong hành vi, thói quen của người tiêu dùng (NTD) như lĩnh vực thương mại điện tử; hàng không, dịch vụ vận tải và phương tiện vận chuyển… nhưng từ đó cũng làm phát sinh nhiều vấn đề liên quan tới việc bảo vệ quyền lợi NTD.

Ông Hồ Tùng Bách- Phó trưởng phòng Bảo vệ NTD, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương) nhận định, dịch Covid-19 đã và đang làm phát sinh nhiều vấn đề liên quan tới việc bảo vệ quyền lợi NTD.

Theo số liệu, trong thời kỳ dịch Covid-19 bùng phát, số lượng phản ánh, khiếu nại của NTD có xu hướng gia tăng. Thống kê cho thấy, năm 2021, Tổng đài tư vấn, hỗ trợ NTD của Bộ Công Thương tiếp nhận hơn 13.000 cuộc gọi, tăng hơn 17% so với năm 2020. Số lượng đơn thư khiếu nại được giải quyết tại Cục Cạnh tranh và Bảo vệ NTD là hơn 1.300 vụ việc, tăng 122% so với năm 2019. Các phản ánh, khiếu nại đều liên quan đến các lĩnh vực chịu sự ảnh hưởng lớn bởi dịch Covid-19 cũng như sự thay đổi mạnh mẽ trong hành vi, thói quen tiêu dùng của NTD như lĩnh vực thương mại điện tử; hàng không, dịch vụ vận tải và phương tiện vận chuyển.

Đặc biệt, trước xu hướng gia tăng về số lượng phản ánh, khiếu nại của NTD, ông Hồ Tùng Bách chia sẻ, trong suốt thời kỳ dịch bệnh, tùy từng giai đoạn đều có những vấn đề nổi cộm. “Chẳng hạn như chính sách và việc thực hiện hoàn hủy vé máy bay tại thời kỳ đầu của dịch bệnh; việc tăng giá bán khẩu trang, nước xịt khuẩn, nguồn gốc của các bộ kít test COVID-19, thuốc điều trị Covid-19… Đối với những vấn đề này, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ NTD đều có các giải pháp phù hợp để xử lý.

Ông Hồ Tùng Bách cho biết, với những vụ việc cụ thể do NTD phản ánh, khiếu nại, Cục đều phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành hoặc DN liên quan để kịp thời xử lý, đảm bảo quyền lợi chính đáng của NTD. Bên cạnh đó, thông qua dữ liệu của Tổng đài tư vấn, hỗ trợ NTD, Cục đều tổng hợp, phân tích các xu hướng phản ánh, khiếu nại. Điều này góp phần kịp thời có các cảnh báo, hướng dẫn tới NTD hoặc chia sẻ thông tin tới các cơ quan quản lý chuyên ngành, các nhóm DN để có các hành động phù hợp, nâng cao nhận thức và tăng tính minh bạch, rõ ràng trong việc bảo vệ NTD đối với các vấn đề phát sinh.

Thời gian qua, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ NTD cũng đã tiến hành nâng cấp, hoàn thiện và mở rộng kết nối hệ thống Tổng đài Tư vấn, Hỗ trợ NTD 1800.6838 tới nhiều tỉnh, thành phố, các cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức liên quan trên cả nước. Ngoài ra, các phản ánh, yêu cầu, kiến nghị, khiếu nại của NTD đã được Cục Cạnh tranh và Bảo vệ NTD tiếp nhận thông qua đa dạng các phương thức, như qua thư điện tử tại địa chỉ: khieunai@bvntd.gov.vn; website Hệ thống tiếp nhận yêu cầu, khiếu nại trực tuyến của người tiêu dùng http://khieunai.bvntd.gov.vn và qua đường bưu điện, công văn trực tiếp.

Liên quan đến vấn đề xâm phạm quyền lợi NTD trên môi trường thương mại điện tử, ông Lê Đức Anh- Giám đốc Trung tâm Tin học và Công nghệ số- Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) chia sẻ Cục đã có những tuyên truyền, khuyến cáo, người tiêu dùng nên mua hàng từ các website, sàn thương mại điện tử uy tín được xác nhận thông tin tại địa chỉ: http://online.gov.vn. Bên cạnh đó, Cục cũng đã nghiên cứu xây dựng ứng dụng công nghệ liên kết với cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia nhằm từng bước kiểm soát, ngăn chặn, xử lý kịp thời những đối tượng kinh doanh hàng giả, hàng nhái trên các sàn thương mại điện tử bảo vệ quyền lợi NTD.

Về kiểm tra kiểm soát, Tổng cục QLTT (Bộ Công Thương) cũng đã tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm. Đặc biệt là hoạt động kinh doanh các trang thiết bị, vật tư y tế phục vụ phòng, chống dịch Covid-19 cũng như các cây xăng trước thời điểm điều chỉnh giá.

Để nâng cao việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, ông Nguyễn Mạnh Hùng- Chủ tịch Hội Bảo vệ NTD Việt Nam  cho rằng, bên cạnh sự vào cuộc từ phía cơ qan chức năng, NTD cũng cần hết sức cẩn trọng, cảnh giác để bảo vệ quyền lợi chính đáng, chống gian lận. Mặt khác, NTD cần nhanh chóng phản ánh và yêu cầu tổ chức, cá nhân kinh doanh giải quyết các yêu cầu khi nhận thấy quyền và lợi ích bị xâm phạm. Trường hợp không được giải quyết thỏa đáng, cần sớm liên hệ với các cơ quan tổ chức có trách nhiệm.

Theo ông Trịnh Anh Tuấn- Phó Cục trưởng Cục Cạnh tranh và Bảo vệ NTD, nhấn mạnh các DN cần có trách nhiệm hơn nữa với cộng đồng người tiêu dùng và kinh doanh có trách nhiệm chính là giải pháp bền vững cho DN. Ngoài cung cấp các sản phẩm dịch vụ an toàn, chất lượng tốt, trong bối cảnh dịch Covid-19, DN cần có trách nhiệm trong ổn định giá cả cho NTD. Đặc biệt, hướng DN tới sản xuất các sản phẩm an toàn, thân thiện với môi trường. Hơn nữa, để xây dựng cộng đồng có trách nhiệm hướng tới phát triển bền vững, DN cần thực hiện 3K như kinh doanh lành mạnh; khẳng định và xây dựng vai trò trung tâm của NTD trong tôn chỉ hoạt động; không xâm phạm quyền lợi NTD.

Về phía NTD, theo ông Trịnh Anh Tuấn, cần thực hiện 3T gồm thường xuyên tìm hiểu các kiến thức và kỹ năng tiêu dùng phù hợp; thúc đẩy và tham gia có trách nhiệm với các hành vi tiêu dùng bền vững; thông tin tố cáo tới các cơ quan bảo vệ quyền lợi NTD về các hành vi vi phạm.

 Thủy Hà