Một ca phẫu thuật nội soi cắt nang ruột thông thường viện phí vào khoảng 50 triệu đồng. Vậy lý do gì Quỹ BHYT chi trả 120 triệu đồng, còn bệnh nhân BHYT này phải móc tiền túi đồng chi trả 80 triệu đồng để cắt nang ruột nội soi?

Theo các BS BV Nhân dân Gia Định (TP.HCM), do không xử lý như bình thường được, mà phải “cầu viện” đến thiết bị ECMO để vừa mổ vừa chạy tuần hoàn tim phổi ngoài cơ thể. Có dùng ECMO nên viện phí tăng cao. Đây là lần đầu tiên BV Gia Định phải sử dụng ECMO trong ca phẫu thuật nội soi.

Bệnh nhân K. được chăm sóc sau phẫu thuật

Trước đó, vào buổi trưa ngày 6/3 vừa qua, khoa Cấp cứu BV Gia Định tiếp nhận bệnh nhân nam L.H.K còn khá trẻ (sinh 1993, trú TP.HCM). K. nhập viện trong tình trạng suy hô hấp cấp do khối u nang kích thước lớn cạnh thực quản. Khối u này chèn ép vào khí quản khiến K. gần như không thở được. Khó càng thêm khó khi K. có thể trạng béo phì nặng (110kg), kèm đái tháo đường típ 2.

Ghi nhận bệnh sử cho thấy, K. bị khó thở đã kéo dài 6 tháng qua. Trong 2 tuần trước khi nhập viện, K. không thể gắng sức làm nổi các công việc thường nhật. Qua thăm khám lâm sàng, siêu âm bụng, chụp cắt lớp vi tính (CT-Scan), các bác sĩ chẩn đoán K. mắc u nang ruột đôi lớn, khối u kích thước đến 75x71x69mm. Khối u lại nằm cạnh thực quản, chèn ép nặng khí quản chính và phế quản gốc bên trái, gần như tắc nghẽn hoàn toàn.

Nhận định đây là một trường hợp trẻ, bệnh nền nhiều và khối nang ruột đôi phức tạp, Hội đồng Chuyên môn nhiều chuyên khoa (Ngoại tiêu hóa, Nội hô hấp, Gây mê hồi sức, Nội tim mạch, Ngoại Lồng ngực mạch máu, Nội tiết thận, Hồi sức tim mạch...) đã họp khẩn để đưa ra kế hoạch điều trị tối ưu: Cần phẫu thuật ngay để giải phóng sự chèn ép của khối u vào đường thở.

Điều đáng nói là, khối u chèn ép lâu ngày quá khiến khí quản gốc bị xẹp, hệ lụy là kiểm soát đường thở trong quá trình gây mê trở nên khó khăn. Sáng 21/3, K. được đưa vào phòng mổ, gây mê và đặt ống thở. Các BS dự kiến dùng phương pháp đặt ống thở 2 nòng để phân lập phổi, giúp xẹp phổi phải để cuộc mổ thuận lợi hơn. Song, do nang chèn ép nhiều nên không cách gì đặt được ống thở, dù có hỗ trợ bởi việc nội soi phế quản.

Vậy là toàn ê kíp phẫu thuật phải tái hội chẩn, đề xuất phương án cuối cùng là tuần hoàn tim phổi ngoài cơ thể với thiết bị ECMO. Chỉ có cách này mới có thể tiến hành phẫu thuật mà thôi. Quyết định “chốt hạ” của Hội đồng Chuyên môn BV Gia Định là sử dụng phương phức phẫu thuật hybrid, vừa nội soi lồng ngực để cắt bỏ nang ruột, giảm thiểu nguy cơ biến chứng sau mổ nhiều nhất có thể ở người bệnh béo phì có bệnh nền, vừa sử dụng kỹ thuật ECMO nhằm đảm bảo oxy hoá máu tối ưu cho cuộc mổ kéo dài gần 6 giờ.

Đến 14h ngày 22/3, K. được chuyển sang phòng mổ lần thứ 2. Tại đây, ê kíp Gây mê Hồi sức và Hồi sức tim mạch hoàn thành quá trình chuẩn bị người bệnh, theo dõi huyết động xâm lấn và kết nối ECMO trong vòng 90 phút. Đến 16 giờ 30, ca mổ được bắt đầu và đến 22 giờ cùng ngày mới kết thúc. Quá trình mổ diễn ra rất thuận lợi dù phổi không xẹp như mong muốn, ê-kíp phẫu thuật, gây mê hồi sức và hồi sức tim mạch đã phối hợp nhịp nhàng, kết nối thông tin, đảm bảo an toàn hô hấp và kết quả phẫu thuật thành công.

Sau phẫu, mặc dù khối nang ruột đôi lớn đã được cắt bỏ, nhưng đường thở chèn ép lâu ngày chưa thể giãn nở hoàn toàn, K. vẫn tiếp tục duy trì ECMO hậu phẫu tại Hồi sức tim mạch. Người bệnh được rút nội khí quản (ống giúp thở) ở thời điểm 12 giờ sau phẫu thuật, vật lý trị liệu, phục hồi chức năng hô hấp, tập vận động tại giường tích cực từ ngày hậu phẫu thứ 2.

Nhận định đường thở sau phẫu thuật còn chưa dãn nở hoàn toàn, bệnh nhân K. được nội soi phế quản kiểm tra, dẫn lưu đàm và dịch tiết, đảm bảo đường thở thông thoáng hoàn toàn. Sau 5 ngày phẫu thuật, bệnh nhân được cai ECMO và xuất viện sau phẫu thuật 7 ngày. “Em cảm thấy khoẻ hẳn, tự đi lại và vệ sinh cá nhân, không còn cảm giác khó thở như trước nữa...”- anh K. chia sẻ trước khi xuất viện.

Theo các chuyên gia BV Gia Định, nang ruột đôi là tổn thương bẩm sinh trên đường tiêu hóa hiếm gặp, thường được chẩn đoán lần đầu khi còn ở tuổi sơ sinh và trẻ nhỏ, với tần suất cỡ 4.500 ca mới có 1 ca. Nang ruột đôi cũng có thể gặp ở người trưởng thành, nhưng tần suất ít hơn rất nhiều. Nang ruột này có thể hiện diện ở khắp chiều dài ống tiêu hoá, nhưng hiếm gặp nhất là nang ruột đôi xuất phát từ ống tiêu hoá đoạn trong lồng ngực.

Nang ruột đôi lớn chèn khí quản, tương tự trường hợp bệnh nhân K., chỉ được báo cáo vài ca trong y văn trên thế giới. “Ca phẫu thuật nơi bệnh nhân K. rất phức tạp ở một người bệnh trẻ có nhiều bệnh nền. Khó khăn ở đây là cần giải phóng nhanh chóng đường thở bị chèn ép, khó khăn trong kỹ thuật mổ và chăm sóc chu phẫu do người bệnh béo phì nặng hạn chế xoay trở, dễ có nhiều biến chứng. Quan trọng hơn, việc kiểm soát đường thở trong quá trình gây mê càng hết sức khó vì nang ruột lớn chèn ép nặng vào khí quản gốc, không thể kiểm soát đường thở bằng nội khí quản như quy trình bình thường”- hội đồng chuyên môn BV Gia Định đánh giá.

Được biết, ECMO là thiết bị hỗ trợ tim phổi ngoài cơ thể tân tiến nhất hiện nay. Kỹ thuật này, từ khi du nhập vào Việt Nam, đã được sử dụng để cứu mạng bệnh nhân trong nhiều tình huống ngoạn mục, mà trước đó cả bác sĩ giỏi cũng đành bó tay. Công năng kỳ diệu là vậy, song ECMO là thiết bị y tế rất đắt tiền nên không phải BV nào cũng có. Hơn nữa, chi phí vận hành ECMO cũng rất cao, thiết bị này chỉ khởi động là đã tốn kém trên dưới 70 triệu đồng.

Thanh Giang