Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, các vắc-xin sản xuất trong nước đã cung ứng đủ số lượng cho năm 2022 và gối đầu đến tháng 7/2023. Tuy nhiên, vắc-xin nhập khẩu “5 trong 1” (gồm bạch hầu- ho gà- uốn ván- bại liệt- sởi) do không có nhà thầu tham gia nên thiếu trên thị trường.

Phát biểu tại phiên thảo luận của Quốc hội ngày 31/5 về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và NSNN năm 2022; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và NSNN những tháng đầu năm 2023, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, thời gian qua, Bộ Y tế đã triển khai chương trình tiêm chủng mở rộng với 10 bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho trẻ em và phụ nữ trong cả nước. Giai đoạn 2016-2020, Bộ Y tế được bố trí kinh phí ngân sách Trung ương để thực hiện mua sắm tập trung vắc-xin cho chương trình tiêm chủng mở rộng, thuốc chống lao, thuốc kháng HIV ARV và Vitamin A, ký hợp đồng với nhà cung ứng cấp phát cho các địa phương thực hiện. 

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan

Theo đó, đối với các vắc-xin sản xuất trong nước gồm 9 loại. Các vắc-xin này chỉ có một nhà sản xuất trong nước, mỗi đơn vị sản xuất từ 2 đến 4 loại vắc-xin. Đây là các đơn vị thuộc Bộ Y tế, nên Bộ đã thực hiện cơ chế đặt hàng đối với tất cả các loại vắc-xin sản xuất trong nước theo đúng quy định tại Nghị định số 32 (năm 2019) thay thế Nghị định số 130 (năm 2013). Còn đối với các vắc-xin nhập khẩu, Bộ Y tế đã thực hiện cơ chế mua sắm thông qua tổ chức UNICEF theo hình thức lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt theo Điều 26 Luật Đấu thầu hoặc thực hiện đấu thầu tập trung đối với các loại vắc-xin đủ điều kiện có 3 đăng ký trở lên.

Giai đoạn 2021-2022, do Chương trình mục tiêu y tế, dân số theo Quyết định 1125 chỉ được thực hiện đến hết năm 2020. Đồng thời, theo Luật Đầu tư công (sửa đổi), năm 2019 không còn Chương trình mục tiêu y tế, dân số mà chỉ còn một số hoạt động được lồng ghép vào nội dung chi của 3 Chương trình MTQG giai đoạn 2021-2025 và không có nội dung mua vắc-xin. Các nội dung còn lại chuyển thành các nhiệm vụ thường xuyên của các bộ, cơ quan Trung ương và các địa phương.

Vì vậy, để có lộ trình phù hợp khi chuyển đổi cơ chế từ mua sắm bằng ngân sách Trung ương chuyển giao cho các địa phương triển khai thực hiện, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 129 (năm 2020) về phân bổ ngân sách Trung ương năm 2021, theo đó Bộ Y tế được giao nguồn dự toán từ ngân sách Trung ương thực hiện mua sắm để cung ứng vắc-xin cho Chương trình tiêm chủng mở rộng đảm bảo cho 2 năm 2021-2022.

Năm 2022, dịch Covid-19 đã ảnh hưởng đến việc triển khai một số nội dung của chương trình ở nhiều địa phương. Bộ Y tế trong thời gian vừa qua đã chỉ đạo các tỉnh, thành phố tăng cường triển khai tiêm thường xuyên trong các tháng cuối năm và rà soát các đối tượng tiêm vét, tiêm bổ sung, tiêm bù cho đối tượng trẻ em và phụ nữ trên toàn quốc.

Thực hiện nội dung của năm 2023 với mong muốn được tiếp tục thực hiện việc mua vắc-xin cho Chương trình tiêm chủng mở rộng, thuốc chống lao, thuốc kháng HIV ARV và vitamin A để phục vụ cho các địa phương như các năm trước cũng như nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho địa phương, Bộ Y tế đã đề nghị Bộ Tài chính xây dựng dự toán NSNN năm 2023. Trong đó, đề nghị bố trí kinh phí để thực hiện các nhiệm vụ chuyển từ Chương trình mục tiêu y tế, dân số về nhiệm vụ thường xuyên để mua vắc-xin Chương trình tiêm chủng mở rộng, thuốc chống lao cho đối tượng không có thẻ BHYT, thuốc ARV và vitamin A cho trẻ em.

Tuy nhiên, các nhiệm vụ thuộc Chương trình mục tiêu y tế, dân số chuyển thành nhiệm vụ chi thường xuyên của các bộ, ngành và địa phương nên theo quy định của Luật Đầu tư công và phân cấp NSNN, Bộ Y tế không được phân kinh phí để triển khai thực hiện nhiệm vụ này.

Cũng trong thời gian vừa qua, Bộ Y tế đã rà soát nguồn vắc-xin gối đầu từ năm 2022 chuyển sang đến nay, đối với các vắc-xin sản xuất trong nước, Chương trình tiêm chủng mở rộng đã cung ứng đủ số lượng vắc-xin của năm 2022 và gối đầu đến tháng 7/2023. Riêng vắc-xin viêm gan B, vắc-xin phòng lao sử dụng đến tháng 8/2023, các vắc-xin viêm não Nhật Bản, vắc-xin sởi, rubela, bOPV dùng đến quý III và quý IV/2023, vắc-xin uốn ván và bại liệt tiêm thực hiện ở các tuyến đủ đáp ứng đến hết năm 2023.

Hiện nay, Chương trình tiêm chủng mở rộng vẫn tiếp tục triển khai tiêm các vắc-xin sẵn có tại các điểm tiêm chủng của xã, phường. Đối với các thuốc lao, ARV, vitamin A liều cao, Bộ Y tế tích cực làm việc với các nhà tài trợ và sử dụng nguồn thuốc sẵn có để đảm bảo cung ứng cho các địa phương. Đến nay, Bộ Y tế đang triển khai chiến dịch bổ sung vitamin A cho trẻ em trên toàn quốc, bắt đầu từ Ngày Quốc tế Thiếu nhi (1/6).

Đáng chú ý, đối với vắc-xin nhập khẩu "5 trong 1" (gồm bạch hầu- ho gà- uốn ván- bại liệt- sởi), đây là vắc-xin nhập khẩu do năm 2022 tiến hành các thủ tục đấu thầu, mua sắm theo quy định, tuy nhiên không có nhà thầu tham gia nên thiếu trên thị trường. Để đảm bảo vắc-xin năm 2023, Bộ Y tế đã làm việc, lắng nghe và trao đổi với các địa phương và đã trình Chính phủ tờ trình và dự thảo nghị quyết về nội dung này. Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã chỉ đạo quyết liệt Bộ Y tế phối hợp cùng với Bộ Tài chính để bố trí kinh phí, ngân sách Trung ương năm 2023 để Bộ Y tế triển khai mua sắm theo quy định như những năm trước đây.

Để triển khai nhiệm vụ này, Bộ Y tế đã có công văn gửi 63 tỉnh, thành phố, đến nay đã tổng hợp đủ nhu cầu của 63 tỉnh, thành liên quan đến đề nghị mua vắc-xin trong cả nước. Đồng thời, đã chỉ đạo các đơn vị cung ứng vắc-xin sẵn sàng các công việc theo quy định như rà soát khả năng cung cấp, năng lực sản xuất cũng như xác định giá theo quy định. Bên cạnh đó, Đoàn giám sát tối cao của Quốc hội và Chính phủ đã đồng thuận trình Quốc hội nội dung tiếp tục triển khai thực hiện chương trình tiêm chủng mở rộng.

“Để thuận lợi trong quá trình triển khai thực hiện, Bộ Y tế đề nghị Quốc hội cho bổ sung nội dung bố trí nguồn ngân sách Trung ương để tiếp tục thực hiện Chương trình tiêm chủng mở rộng, trong bối cảnh Chương trình mục tiêu y tế, dân số đã kết thúc. Rất mong các đại biểu Quốc hội ủng hộ nội dung này trong dự thảo nghị quyết của Quốc hội trong kỳ họp này”- Bộ trưởng Bộ Y tế kiến nghị.

Hà Hùng