Phối hợp thuốc trong điều trị tăng huyết áp (THA) hiện nay là ưu tiên số 1 bởi lợi ích mà nó mang lại. Chính vì thế, trên thị trường thuốc hiện nay có rất nhiều dạng bào chế phối hợp 2 thành phần dùng để điều trị kiểm soát huyết áp (HA) cho bệnh nhân bị THA.

Bệnh THA là bệnh thường gặp nhất hiện nay và là nguy cơ cao dẫn đến các biến cố về tim mạch gây tử vong đứng hàng đầu thế giới. Một số thống kê về điều trị THA đã đưa ra các con số về HA ở mức kiểm soát là: Chỉ có 53% người được điều trị THA có mức HA được kiểm soát <140/90mmHg, 37% người tham gia với bệnh thận mãn tính đạt được mức HA <130/80mmHg và 25% người kèm bệnh tiểu đường đạt mức HA <130/85mmHg.

Phối hợp thuốc trong điều trị THA hiện nay là ưu tiên số 1 bởi lợi ích mà nó mang lại. Trong điều trị THA, khi kết hợp 2 thuốc với cơ chế tác dụng khác nhau giúp tác động vào nhiều đích khác nhau trong cơ chế sinh lý bệnh của THA. Đồng thời, tác dụng hạ áp thu được có thể tốt hơn 2 đến 5 lần so với dùng đơn trị. Vì vậy, sử dụng liệu pháp phối hợp cho hiệu quả bảo vệ các cơ quan đích tốt hơn là so với việc dùng đơn trị liệu và tăng liều. Chính vì thế, trên thị trường thuốc hiện nay đã có rất nhiều dạng bào chế phối hợp 2 thành phần dùng để điều trị kiểm soát HA cho bệnh nhân bị THA.

Hiện nay, có rất nhiều các nhóm thuốc khác nhau để các bác sĩ lựa chọn trong quản lý THA, tất cả các thuốc này nhìn chung đều an toàn, hiệu quả và đã được chứng minh giảm tỷ lệ tử vong và biến chứng ở bệnh nhân THA. Nhóm thuốc điều trị THA phối hợp 2 thành phần hiện nay có rất nhiều biệt dược. Thành phần và hàm lượng phối hợp cũng tùy theo từng biệt dược mà rất khác nhau mặc dù cùng loại hoạt chất.

Do đó, bệnh nhân không nên tự ý chọn thuốc hoặc dùng thuốc theo kinh nghiệm, mà phải tuân thủ chỉ định của thầy thuốc sau khi đã có các khám nghiệm lâm sàng và theo dõi đo HA trước và sau khi dùng thuốc hằng ngày.

Sau đây là một số dạng bào chế mới phối hợp 2 thành phần trong điều trị THA hay dùng:

- Thuốc ức chế men chuyển Angiotensin (ACE) và thuốc lợi tiểu Thiazide: Bisoprolol + Hydrochlorothiazide, Enalapril-hydrochlorothiazide, Lisinopril-hydrochlorothiazide.

- Thuốc ức chế men chuyển Angiotensin (ACE) và thuốc chẹn kênh Canxi dihydropyridine: Perindopril-amlodipine.

- Thuốc chẹn thụ thể Angiotensin II (ARB) và thuốc lợi tiểu Thiazide: Candesartan-hydrochlorothiazide, Irbesartan-hydrochlorothiazide, Losartan-hydrochlorothiazide, Telmisartan-hydrochlorothiazide, Valsartan-hydrochlorothiazide.

- Thuốc chẹn thụ thể Angiotensin II (ARB) và thuốc chẹn kênh Canxi dihydropyridine: Amlodipine + Valsartan, Amlodipine + Telmisartan.

Phần lớn các thuốc dạng phối hợp nêu trên thường có nhiều các dạng phối hợp liều khác nhau của từng thành phần hoạt chất và khuyến cáo sử dụng 1 lần/ngày. Một số thuốc còn có khuyến cáo dùng 1 viên/ngày rất tiện lợi cho người sử dụng và chống quên thuốc. Việc tuân thủ chỉ định không tốt như quên dùng thuốc, dùng thuốc không đủ liều lượng khi dùng thuốc hạ huyết áp là nguyên nhân chính dẫn đến tỷ lệ kiểm soát huyết áp kém và liên quan trực tiếp đến số lượng thuốc mà bệnh nhân có sẵn.

Vì vậy, sử dụng 1 viên thuốc có 2 thành phần ở liều lượng phù hợp với từng cá thể là chiến lược được ưu tiên hiện nay khi điều trị THA. Chiến lược này sẽ kiểm soát HA ở hầu hết bệnh nhân, cải thiện tuân thủ, giảm gánh nặng dùng thuốc trên bệnh nhân, có thể cải thiện tỷ lệ kiểm soát HA mà không tăng tác dụng phụ, tạo điều kiện cho việc dùng thuốc đơn giản hơn và có thể giúp giảm chi phí cho người bệnh khi phải dùng thuốc cả đời kể từ khi phát hiện triệu chứng về THA.

Nên nhớ, các thuốc điều trị THA đều có khoảng liều điều trị hẹp, có nghĩa là việc tăng liều hay giảm liều đều ảnh hưởng rất lớn đến các nguy cơ như không kiểm soát được HA theo mong muốn hoặc gây hạ HA quá mức cần thiết. Vì vậy, phải tuân thủ chặt chẽ khuyến cáo và thường xuyên đo HA băng máy đo cá nhân tại nhà. Thông báo ngay cho thầy thuốc những biểu hiện khác thường nếu có khi bắt đầu dùng thuốc để điều chỉnh thuốc hoặc thay đổi liều.

ThS.Lê Quốc Thịnh